خلاصة:
نوشتار کنونی،دومین و آخرین قسمت از مقاله دینداری و تکنیک‌داری است که در شماره پیشین، قسمت اول آن عرضه شد.در نوبت گذشته برای بررسی وجوه هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی نسبت دین و تکنیک،به برخی از مباحث مربوطه اشاره شد.در این نوبت نویسنده،در ادامه مبحث تعارض علم و دین،به«پاسخ‌ها»و«روش‌های»برطرف نمودن آن تعارضات،اشاره می‌کند و سپس حیثیت اجتماعی و اخلاقی دین و تکنیک را در سه محور«اخلاقی»، «فرهنگی»و«حکومتی»مورد ارزیابی قرار می‌دهد. اخلاق،فرهنگ و حکومت سه حلقهء مهم اتصال دین و تکنیک جدید به یکدیگر هستند که این دو،در این سه 2L محور از یکدیگر متاثر می‌شوند و بر یکدیگر تاثیر می‌گذارند.در ادامه،نویسنده،ضمن بیان دیدگاه دین در باب الگوی حکومت،به بررسی تاثیر تکنولوژی بر الگوی حکومت-عموما-و بر ولایت فقیه-خصوصا -می‌پردازد،و ضرورت حضور ولایت فقه و فقیه در جامعه دینی را نه از زاویه ادله کلامی و فقهی رایج، بلکه از زاویه‌ای که مبتنی بر کارآیی ذاتی فقه در دینی نگاه داشتن جامعه است،تبیین می‌کند.در انتها نیز نویسنده با ترسیم تصویر کلی«جامعه تکنیکی»و «جامعه دینی»،مناسبترین راه‌حل«دینی و انسانی» زدودن پاره‌ای از اصطکاکهای میان دین و تکنیک را، دینی کردن تکنولوژی،به نحوی که آورده،دانسته است.
ملخص الجهاز:
"بلکه مقصود این است که تکنولوژی جدید و بلکه انسان جدید،از طریق آفرینش وسایل و ابزار نو،در واقع موضوعاتی را خلق می‌کند که دیدگاه ارزشی و اخلاقی دین،راجع به این موضوعات و روابطی که بر اساس این موضوعات موجود است، باید مشخص شود11و البته این مطلب اختصاصی به اخلاق برآمده از صنعت و تکنولوژی جدید ندارد زیرا تکنولوژی و فن جدید به سهم خود،فرهنگ،هنر، سیاست،حکومت،علم و کلا دنیای جدیدی را فراهم می‌آورد که دیدگاه دین(خصوصا دیدگاه ارزشی و فقهی -حقوقی دین)درباره هریک از اضلاع و اجزای جدید این دنیا و نوع همنشینی یا ناهمنشینی دین با هریک از آنها باید معین شود لذا با تحول در صنعت،در وجود مختلف معیشت آدمیان نیز تحول حاصل می‌شود و دین که بر این وجوه مختلف نظارت دارد-و حتی خودش نیز در متن همین تحول قرار داد-برای آنکه رای (به تصویر صفحه مراجعه شود) خود را در آن محدوده‌هایی که خود را ذی صلاح میداند، ابراز کند،نیازمند آن است که مورد تجدید نظر و بازنگری قرار گیرد تا در برابر موضوعات جدید-از جمله حیثیت ارزشی و اخلاقی موضوعات جدید- موضع خود را مشخص کند."
(
, 
, 
)
