ملخص الجهاز:
اما در قصهی پسینتر که بیشک ساختار اعتقادی نور را منعکس میدارد این حضرت زهرا(س)است که قهرمان داستان را یاری میدهد و از همین گونه است قصهی«گل خندان»(نام دیگر این روایت در قصههای گیلکی«شیرین بوشو، شیرین بیا»است)که در صورتهای پسین قصهی مزبور این حضرت فاطمه زهرا(س)و دو پسر وی حضرت امام حسن(ع)و امام حسین(ع)میباشند که به دختر نیروی شگفتآور اشکهای مروارید گون،لبخند گل آسا و قدمهایی از خشتهای طلا و نقره را میبخشند.
برای مثال در قصههای عامیانهای که وی گردآورده است،چمنزار شدن منطقهی دودانگه به (به تصویر صفحه مراجعه شود) مهر خرمن،ماهان کرمان با نوشته خزر(خضر)نبی الله علیرضا حسنزاده عضو هیأت علمی سازمان میراث فرهنگی زورآزمایی امام علی(ع)و رستم،و آشنایی و ارادت رستم به امیر المؤمنین(ع)در آنجایگاه بازمیگردد(انجوی شیرازی،1364،ص 109 و 108)و یا در این باره میتوان به بنیادی پیدایی منطقهی«هزار جریب»اشاره داشت (انجوی شیرازی،1364،ص 115 و 114).
در قصههای آذربایجان کوراوغلو نیز نظر کردهی شاه مردان است(رییس نیا،1377،ص 197) کارکرد واحد در افسانه و آیین عمدهترین قهرمانان فرهنگی-دینی و یا یاور- قهرمانان فرهنگی-دینی در قصهها و فرهنگ شفاهی مردم ایران امام علی(ع)،حضرت محمد(ص)،امام رضا (ع)،حضرت فاطمه(س)،امام حسن(ع)،امام حسین(ع)،امام زمان(عج)و برخی چهرههای دیگر چون حضرت سلیمان و خضر هستند،در عین حال در هریک از مناطق ایران نیز میتوان امامزادگانی را که به صورت یک قهرمان فرهنگی-دینی در افسانه و آیینهای مردم ایران ظاهر میشوند،ملاحظه نمود.
عباس علی سردار،ای شاه علم بردار، این غم که تو میدانی از روی دلم بردار!» (شاملو،کوچه،ص 72) در سفرهی حضرت ابو الفضل قصهای روایت میشود که در آن دختر مظلوم با انداختن سفرهی ابو الفضل به آرزوی خود میرسد(شاملو،کوچه 86 تا 80) اشیای آیینی نیز به قهرمانان فرهنگی-دینی مربوط میشوند چون پنجه(دو دست بریدهی حضرت ابو الفضل)که نماد حقیقت و راستی است و مردم به آن قسم میخورند.