ملخص الجهاز:
"گزارشهای جاندار هزار ساله ادای دین به نظامی عروضی سیروس علینژاد بیآنکه در بند تعاریف گرفتار شویم،میتوان گفت گزارشنویسی شکلی از نوشتار است که تا پیش از شروع کار روزنامهنگاری در ایران که عمرش از صد و پنجاه شصت سال افزون نیست، در نثر فارسی شناخته نبوده است.
نکتهء دیگر آنکه در گزارش نیز مانند انواع مختلف نوشتن قدرت و توانایی نویسنده و گوینده مطرح است،به علاوه در گزارش،درستی اطلاعات و گفتار بیشتر به کار میآید و نادرستی اطلاعات حاصل کار را یکسره بر باد میدهد.
چنین است که ترجیح میدهم آنها را گزارش بخوانم،نه حکایت:به نظر میرسد زمانی که لفظ حکایت برای آنها اختیار شده،گزارش به مفهوم امروزی وجود نداشته،یا این دو مفهوم مانند امروز از هم جدا نبوده است.
»دو سه حکایتی که با عبارات«چنین آوردهاند»و«آوردهاند»شروع میشود،در ابتدای مطلب ظاهرا«فرم»حکایت به خود میگیرند، اما در مورد آنها نیز کافی است که این عبارات را از اول مطلب حذف کنید،آنگاه جنس آنها از جنس کارهایی از نوع کلیله و دمنه-که حکایت به معنی ناب کلمه هستند-به کلی جدا میشود و مطلب به گزارش دستاولی بدل میگردد که نظیر آنها را فقط در تاریخ بیهقی سراغ میتوان کرد.
به کدام وجه و جنبهء فردوسی بپردازد که در هزار کلمه بتوان نوشت؟حالا اگر این مطلب که طلب میکنید نه یک مقاله که یک گزارش باشد دیگر نامعقول بودن تقاضای شما اظهر من الشمس است.
اما از 42 حکایت چهار مقاله فقط سک حکایت است که در بیش از 1000 کلمه نوشته شده است،آن هم گزارش مربوط به ابن سیناست."