ملخص الجهاز:
"اما چرا در مدرسهای که هشتاد زبان تدریس میشود این امتیاز به جای آنکه به یکی دیگر از قلمروهای تمدن که موضوع تدریس آنجا است داده شود نصیب مطالعات ایرانی شده است؟پس از قدری تأمل،دلایلی برای آن یافتم.
نخست آنکه کرسی زبان فارسی بهمراه زبانهای عربی و ترکی،یکی از سه کرسیای است که از همان آغاز سال 1790 لویی لانگله2طی خطابهای به مجلس مؤسسان خواستار بنیاد آن شده بود.
چه عدهای فرانسوی میدانند که ایرانیان از اعراب نیستند و اینکه زبانشان عربی نیست؟چه عدهای از دانستن اینکه این زبان هم خانوادهء زبان ماست و اینکهẓMEREẒرا مادر میگویند،ẓPE?REẒرا پدر، ẓFRE?REẒرا برادر حیرتزده نخواهند شد؟چه عدهای میدانند که این زبان در طی قرنها همچون ابراز تمدنی بسیار درخشان بکار برده شده است و در آن واحد در نیمهء بزرگ آسیا از بوسفور تا بنگال و در دل ترکستان زبان بین المللی درجهء او بوده است؟و همان نقشی را در هند و فراسوی آن ایفا کرده است که اینک زبان انگلیسی میکند؟هماکنون عادت زننده و مضحک نامیدنẓFARSIẒ16بجای LE PERSAN [اطلاق نام فارسی در زبان فرانسه]در برخی محافل بر دامنهء این غفلت ناگوار افزوده است."