ملخص الجهاز:
در جستجوی خاستگاههای علم جدید؟ جورج صلیبا ترجمهء ابو الفضل والازاده یادداشت مترجم: 1)نوشتار پیش روی،برگردان پارسی مقالهای است با نام اصلی؛ Seeking the Origins of Modern Science 1پرداخته قلم جورج صلیبا (George Saliba) ،استاد علوم اسلامی و عربی در گروه آموزشی فرهنگ و زبانهای آسیایی و خاورمیانهای دانشگاه کلمبیا،که بنیاد پادشاهی پژوهشهای اسلامی(المعهد الملکی للدراسات الدینیه)اردن آن را در نشریه خود با نام (BRIIFS) Bulletin of the Royal lnstitute for lnter-faith Studies و نیز در پایگاه اینترنتیاش2،به جامه انتشار درآورده است؛اثری خردهگیرانه که انگشت نقد را به سوی توبی ای.
وقتی دریابیم که مثلا،مبتکرانهترین اندیشههای نجومی و ریاضی که در خلال رنسانس در اروپا بکار گرفته میشد، خود به طرق غیر مستقیم فراوانی که در حال حاضر در دست بررسی است،از تمدنهای اسلامی-عربی یا چینی به وام گرفته شده بود،در این صورت،مجبوریم که به جستوجوی همان ریشههای دانش جدید برآییم و بپرسیم که آیا آن ریشهها را باید در محدوده ویژگیهای فرهنگ غربی جست یا در فرهنگهای دیگری که آن ایدههای مبتکرانه از آنها ریشه گرفته است.
وقتی هنوز نمیتوان ثابت کرد که میان دانش جدید و غرب ارتباط فرهنگی تنگاتنگی برقرار است،و وقتی شناختمان از دو دانش اسلامی و چینی، اگر خیلی خوشبین باشیم،شناختی ناقص است-ناقص از آن رو که همان طور که در بالا ذکر شد،تاکنون بیشتر به ارتباط آن علوم با سنت علمی غرب پرداختهاند تا به نفس خودش به عنوان خصیصهای از خصایص فرهنگی که به آن تعلق دارد- چگونه میتوان مانند هاف،ادعای مطالعه تطبیقی تاریخ علم را داشت و استدلالهای سست و پیش پا افتاده و حتّی گاه، اظهاراتی ضد و نقیض را بیان نکرد؟شاید ایدههایی چون«فضای باز و پرسش آزاد»،که از سوی هاف ارائه و لازمه دانش نوین انگاشته شده است،قابل بحث و بررسی باشد،اما به هیچ روی، تا آن اندازه که هاف میپندارد قابل اثبات نیست.