ملخص الجهاز:
"آموختن کاربرد صنایع و ابزارهای مکانیکی و هنر بافندگی و رایج ساختن کشت محصولات خاص ناحیهای در نواحی دیگر و اقتباس آداب و رسوم و اعتقادات منطقی و معقول همسایگان و به کار بردن تدابیر صواب اقوام در شؤون مختلفهء زندگی مثالهای بارز این نوع از خدمت به تمدن جهانی است و یک مثال روشن و مشهور آن کتاب کلیه و دمنه است،کتابی که سرمشق آداب جهانداری و تدبیر مملکت و تیمار رعیت و آگاه کنندهء روابط افراد اجتماع نسبت به یکدیگر و کلید حل معضلات کشور است و در هند هستی گرفته است و ایرانیان آن را کشور خود آورده و به زبان پهلوی برگداندهاند و سپس در دوران اسلامی توسط ابن المقفع دانشمند ایرانی به عربی ترجمه شده و ترجمهء منثور و منظوم آن در دنیای عرب زبان اشاعه یافته و از طریق مسلمین اندلس به غربیان رسیده است و از آن بهرهها گرفتهاند.
مقام شاهنامه در ادبیات عالم (خطابهء آقای عبد الوهاب عزام) بعضی از دانشمندان شاهنامه را از حیث اهمیت به ایلیاد،و حکیم فردوسی را به هومر شرق توصیف کردهاند ولی به عقیدهء من این توصیف و تشبیه با مقام حکیم فردوسی،و دیوان او مطابقت نمیکند و درجهء اهمیت شاهنامه نزد ملل شرقی به جهاتی بیش از اهمیت ایلیاد در نظر اروپائیان است زیرا ایلیاد از جنگهائی که در قسمتی از آسیای صغیر بین یونان و تروا در ظرف پنجاه و شش روز وقوع یافته حکایت میکند،و فقط محتوی هشت هزار بیت است،و حال آنکه شاهنامه از وقایع و جنگهائی صحبت میراند که میدان آن از هندوستان و چین تا دریای مدیترانه امتداد داشته و از طرفی جزئیات تاریخی ملت ایران در آن بیان،و از حوادث و وقایع تاریخی توران-عرب-هند-روم و حتی چین ذکر شده است."