تاملی بر ارزش معلومات از نظر علامه طباطبائی (ره) مقالة

مؤلف: شانظری، جعفر ؛ رضایی آدریانی، قاسم ؛

پژوهشهای فلسفی کلامی پاييز 1384 - شماره 25 ، العلمية - البحثية (Ministry of Science/ISC (‎28 صفحة - من 60 إلی 87 )

الکلمات المفتاحية: علم علم حضوری ارزش ادراکات علم حصولی واقع نمایی علم : علم علامه طباطبائی ( ره ) ارزش معلومات ادراک مادی معلوم نفس ذهن

خلاصة:

از پیچیده‌ترین مباحث فلسفی که سرنوشت بسیاری از مسائل به آن وابسته است، بحث علم وادراک است. و از جمله پرسش هایجدی در این خصوص، مقدار اعتبار معلومات ودانش ما انسان‌هاست و این‌که واقع‌نمایی علم چگونه و در چیست؟در میان اندیشمندان معاصر، علامه طباطبائی(ره) بیشازسایرین، به اینمهم توجه کرده ومباحث ارزش‌مندی را دربارة این موضوع ارائه داده اند. ایشان با ارجاع تمام علوم حصولی به علوم حضوری و پایه‌دانستن علوم حضوری، اولا، رویکرد نوینی در این قلمرو داشته و ثانیا، به توجیه خطای حواس دست یافتند. در این نوشتار، ضمن تحلیل و تبیین دیدگاه علامه طباطبائی (ره) در باب ارزش معلومات و توجیه خطای حواس و یادآوری نکاتی چند در مورد این نظریه، سعی بر این داشته ایم تا تقریری منسجم‌تر با برخورداری از کمترین اشکال را در خصوص گونة واقع‌نمایی علم ارائه کنیم.

ملخص الجهاز:

"اما در نظر علامه طباطبائی(ره) که اصل را علوم حضوری می‌داند، موقعیت و جایگاه علم حصولی تا چه اندازه است؟ به عبارت سوم، اگر مطابق نظر ایشان، صورت‌های علمی و ادراکی موجودات مثالی یا عقلی هستند (طباطبائی: 1416، 249) که پیش از علم حصولی نزد عالم حاضر شده‌اند، پس علم حصولی که از توجه به عالم مادی پدید می‌آید، دیگر چیست وچه موقعیتی دارد؟ پرسش دوم: طبق نظر علامه که تمام علوم حصولی را به علوم حضوری ارجاع می‌دهند، مشکل معرفت شناختی علوم بشر مبنی بر مطابقت با جهان خارج، چگونه حل می‌شود؟ به عبارت دیگر، اگرتمام علوم حصولی لاجرم به علوم حضوری منتهی می‌شوند، پس ملاک مطابقت و این همانی میان ذهن و خارج به چیست؟ و در یک کلام، مشکل ارزش ادراکات را طبق نظر ایشان، چگونه می‌توان حل کرد؟ موقعیت علم حصولی از نظر علامه طباطبائی (ره) از نظر علامه این‌که ما صورت‌های علمی موجود در ذهن را به واقعیات خارجی مستند کرده و از آنها طلب آثار می‌کنیم، ناشی از ایهام قوة واهمه است که انسان را از آن چاره‌ای نیست. استاد مطهری به نظر شهید مطهری، شیوه و تقدیر علامه در ارجاع هر نوع علم حصولی به علم حضوری، راه دیگری است بر اثبات وجود ذهنی، (مطهری: 1378، 9/256) ایشان در تشریح و توضیح نظریة علامه طباطبائی می‌نویسد: (همان، 268) ذهن ما چیزی را درک می‌کند که نسبت به آن ادراک حضوری داشته باشد و با آن اتصال پیدا کند، یعنی ذهن تا به یک واقعیتی متصل نشود و با او متحد نگردد نمی‌تواند از او عکس‌برداری کند، مثلا من که در عرض دیوار هستم ـ نه محیط بر آن ـ هر گز ذهن من قادر نیست که بدون واسطه و ملاک، تصویری از دیوار برای خودش بسازد، بلکه ابتدا ارتباط مادی حاصل می‌شود و سپس تصویری از دیوار روی شبکیه چشم من قرار می‌گیرد."

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول