ملخص الجهاز:
"اشکال دیگری که به چشم می خورد این است که تقسیم بندی تاریخی مشخصا (دوره سلطنت دهلی) و (دوره تیموریان هند یا گورکانیان) که این دوره از نظر انبوه نوشته های تاریخی عمدتا به زبان فارسی بر تارک تاریخ نگاری شبه قاره می درخشد, یعنی دوره ای که با امپراتوری مغول آغاز می شود و از نظر حد و اندازه با برخی از امپراتوری های هند باستان قابل مقایسه بود اما از نظر ساختار درونی به کلی با آنها متفاوت بود; چه بر کنترل شدید درآمد ارضی و گسترش ماشین جنگی استوار شده بود و علت اصلی فروپاشی این امپراتوری احتمالا در حفظ و نگهداری ماشین جنگی ای بود که توان برآورده ساختن نیازهای مالی آن را نداشت, در کتاب حاضر وجود ندارد.
شاید مناسب بود کل مطالب کتاب به چند دوره تقسیم می شد آن گاه از رهگذر آن به ویژه با برجسته سازی قرن ها به طرح و شرح موضوع مورد بحث می پرداختند, چه در عرصه تاریخ یک علم ـ چه علم تاریخ باشد چه غیر آن ـ اهمیت و اعتبار تاریخی را مختص حوادثی می دانند که بتوان آنها را در یک زنجیره علی پاینده و مستدام به هم پیوسته دید; به طوری که پژوهندگان بعدی بتوانند در راستای آن زنجیره از آن نقطه کار را آغاز کنند که پژوهندگان پیشین کار را تا بدان جا رسانده اند; موضوع تاریخی را در مقام اندامواره ای در حال تحول, در هر دوره ای در نظر گیرند و آن گاه شرح دهند که آن وضع حاصل وجود چه علل و عوامل در گذشته بوده و خود علت و عامل بروز چه وضعیتی در آینده شده است; بی آن که در این ماجرا هیچ خواسته باشند گذشته را با معیارهای تاریخ نگاری جدید بسنجند."