خلاصة:
ایران و عثمانی روابطی طولانی با هم داشتهاند؛معاهدهء زهاب نقطهء عطفی در روابط دو کشور به شمار میآمد،پس از این معاهده،حدود یک قرن،روابط دو کشور،بسیار دوستانه بوده است. بعدها بنا به دلائلی به ویژه از شورش غلزائیان قندهار تا پایان سلطنت نادرشاه(0611 ق/ 7471 م)تنشهای سیاسی و درگیریهای نظامی از سرگرفته شد.مهمترین موضوع در این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر در چگونگی این روابط است که در برگیرندهء عوامل سیاسی،نظامی،اقتصادی و مذهبی و معاهدهها و نتایج آنها،روحیهء پادشاهان دو کشور،جنگ بر سر تسلط بر بین النهرین از جمله بغداد،بندر بصره،عتبات عالیات و برخی از عوامل خارجی است. با وجود همهء تنشها،روابط میان پادشاهان،بسیار دوستانه بوده است و همدیگر را با القاب ارشی از قبیل غازی،جهادگر و...خطاب میکردند و هدیههایی گرانبها برای یکدیگر میفرستادند.مردم دو کشور نیز همواره ارتباط نزدیک و دوستانه با هم داشتند و حتی هنگامی که تنشهای سیاسی و نظامی وجود داشت،آنها ارتباط فرهنگی و تجاری خود را حفظ میکردند.
ملخص الجهاز:
"ایران و عثمانی روابطی طولانی با هم داشتهاند؛معاهدهء زهاب نقطهء عطفی در روابط دو کشور به
شاهانه کرد و به آنها انعام داد و پس از نظم و ترتیب بخشیدن به امور آن ولایت به اصفهان بازگشت؛به این ترتیب،سپاه عثمانی در آذربایجان شکست خورد و در
سلطان عثمانی نوشته شده که در متنهای دیگر از جمله اصل سواد معاهده نیامده است:
این معاهده که در محل زهاب به دستور شاه صفی و سلطان مراد چهارم در سال 9401 ق/
این صلح به جنگهای طولانی میان ایران و عثمانی خاتمه دادو روابط دو کشور تا حدی
روابط ایران و عثمانی در زمان شاه عباس دوم(2501-7701 ق2461/-6661 م)
شاه عباس دوم در آغاز بر تخت نشستن(2501 ق2461/ م)مقصود خان را به سفارت استانبول فرستاد تا خبر جلوس مخدوم خود را به سلطان عثمانی اعلام کند.
پس از این نامه،سلطان عثمانی نیز پیام دوستانهای به دست حسین پاشا برای شاه عباس دوم
فرستاد(3501 ق3461/ م)؛در این پیام بر روابط و مناسبات حسنه تأکید شده بود و شاه ایران نیز
مرزهای ایران و عثمانی برقرار و معاهدهء زهاب همچنان معتبر بوده است.
چنین مینویسد: «هدف از سفارت ما(اروپاییان)در دربار ایران،بیشتر این بود که شاه ایران را
داشت که عثمانی در واقع برای ایران سد محکمی است و در مقابل مسیحیان،اگر روی
«از طرفی،برای شاه سلیمان و مملکت او جای کمال خوشبختی بود که در آن زمان ترکها سرگرم جنگ با دولت اروپایی بودند و فرصت حمله به ایران را نداشتند.
مناسبات سیاسی ایران با عثمانی در زمان شاه سلطان حسین(7701-5311 ق/"