ملخص الجهاز:
"به این دلائل،هرچند این مجموعه را نشان علاقهء ژرف نویسنده به تاریخ سیاسی،فرهنگی،و جغرافیایی ایران در ادوار مختلف باید دانست،اما استناد کمابیش انحصاری وی به اسناد و انتشارات دولتی انگلیس از اعتبار کتاب کاسته است.
برای مثال،چه آنجا که نوشتهاند دارایی هویدا«منحصر به خانهای میشد که مادرش به او هدیه داده بود،»چه وقتی ادعا میکنند که«یک نوع همخوانی فکری و رفتاری»میان شاه و هویدا پدید آمده بود و بالاخره چه هنگامی که کتاب را متهم میکنند که«محیط سیاسی آن روز ایران را همواره دستخوش توطئههای شیطانی تصویر میکند،»گمان و کلام ایشان با آنچه در کتاب آمده تفاوت دارد.
آنجا با تحقیق مفصل در آرشیو وزارت امور خارجهء فرانسه،و پس از دریافت اجازهء ویژه برای بازبینی پروندهای که تا سال 2007 بسته خواهد ماند، بهطور قطع نشان دادم که شایعه مربوط به درگیری هویدا در کار قاچاق،که از-قضا به یکی از مواد کیفر خواست دادگاه خلخالی علیه او نیز بدل شده بود، یکسره بیاساس است.
گرچه باید از ایشان متشکر بود که با نقل این صفحات جنبههای جالبی از تاریخ تطور سیاست اتمی ایران را روشن کردهاند،اگرچه به گمان من بازخوانی دقیق این صفحات مؤید این واقعیت است که اشارات گذرای من در این باب نهتنها درست بود،بلکه واقعیت وضع به مراتب اسفبارتر از وصف مجمل آن در«معمای هویدا»است.
شاید بتوان گفت که سنت زندگینامه نویسی، و نقد این نوع روایت،زمانی در ذهن و زمان ما ایرانیان ریشه و رواج خواهد داشت که نهتنها از اندیشههای مطلق،و قدیسی پرستی همزادش،دست برداریم،بلکه در زبان فارسی نیز راهی برای گفتگو در مورد خویشتن خویش بیابیم و دیگر روح سوم شخص غائبی را که در واقع غایب نیست احضار نکنیم."