خلاصة:
زبان پدیده ای است زنده و عناصر و ساختار آن در طول زمان دستخوش دگرگونی صوری و معنایی می شود. واژه در زمرة این عناصر دگرگون شونده است. چه بسا واژه ها در زبان ما که با حفظ صورت، معنای نخستین خود را از دست داده و معناهای تازه به دست آورده اند، یا معناهای تازه را بر معناهای پیشین افزوده اند. این وضع در دوران جدید، چه در کیفیت و چه در کمیت واژه ها، صورت و سرعتی حاد یافته است. گویی واژة «تاریخ» از جملة واژه هایی است که در روزگار ما، معناهای اصلی و فرعی یا معناهای حقیقی و مجازی اش بر جای یکدیگر نشسته اند. چون در سخن گفتن از تاریخ با امر تاریخی سروکار داریم، موضوع دشوارتر می شود؛ زیرا گاهی معنای امروزین تاریخ را بر دوش همین واژه در متنهای کهن می نهیم، یا برعکس؛ و این چنین، راه کژفهمی و حتی مغالطه بر ما هموار، و طریق تفاهم دشوار می شود.