گذری و نظری: فرهنگ ایران در سرزمینی دور دست مقالة

"در حدود هزار سال پیش دو شاهزادهء شیعهء ایرانی منسوب به‌ خاندان فضل الله-که به احتمال بسیار از سادات مرعشی مازندران بوده‌اند-از طریق خراسان و سپس وخان(واقع در افغانستان امروز)و بدخشان به هنزه و ناگر مهاجرت‌ کردند و در این دو وادی دو حکومت جداگانه برقرار کردند. در ناگر شیعه مسلک نیز فرهنگ و زبان فارسی با مذهب چنان درآمیخته است که‌ ساکنان این وادی ایران را سرزمینی مقدس می‌دانند که سرچشمهء تمامی معنویت و مذهب آنان است،بویژه که پیشوای مذهبیشان(آقا خان)نیز اصل ایرانی دارد. حکومتها در هنزه و ناگر نیز از زمان امارت برادران فضل الله تا ادغغام رسمی این دو وادی در پاکستان در سال 1974(و در نتیجه پایان قدرت سیاسی امارات هنزه و ناگر) خود حامی فرهنگ ایران و زبان فارسی بوده‌اند."