خلاصة:
در اثر فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی کشورهای جدیدی به عنوان دولتهای ملی پا به عرصه وجود گذاشتند. در آغاز سده بیستم میلادی امپراتوری دیگری در منطقه خاورمیانه-امپراتوری عثمانی-از میان رفت و قدرتهای اروپائی در آن دولتهای ملی کوچک و بزرگ خلق کردند.ناسیونالیسم و پدیده دولت ملی حاصل تجربه خاص تاریخ اروپا است؛درحالیکه مردم این منطقه تجربه تاریخی زندگی در قالب یک دولت ملی را نداشتند.نگاهی به نتیجه این تجربه پس از پنجاه سال نشان میدهد که در مجموع،این تجربه با مشکلات بسیار روبرو بوده است.اینک که فروپاشی یک امپراتوری دیگر و ایجاد دولتهای ملی از دل آن در آسیای مرکزی و قفقاز تکرار میشود،اگر تجربه عثمانی را مورد توجه قرار دهیم موفقیت کشورهای نو استقلال حاصل فروپاشی شوروی در این منطقه مورد تردید است،بخصوص که این کشورها در زمانی به استقبال ناسیونالیسم افراطی میروند که در سایر نقاط جهان این پدیده هر روز کمرنگتر میشود.
ملخص الجهاز:
"در اثر فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی کشورهای جدیدی به عنوان دولتهای ملی پا به عرصه وجود گذاشتند.
تجربه خاص تاریخ اروپا است؛درحالیکه مردم این منطقه تجربه تاریخی زندگی در قالب یک دولت ملی را
اما دولتهای اروپائی فاتح جنگ جهانی این تجربه خاص اروپائی را به سرزمینهای دیگر
جنگ جهانی اول انگلستان و سایر دولتهای اروپائی همپیمان آن این امپراتوری را بین خود
عثمانی بود واحدهای سیاسی کوچک و بزرگ به عنوان دولتهای ملی جدید خلق گردید.
در اثر تقسیم امپراتوری عثمانی،عملا تجربه خاص تاریخ اروپا به مردم این سرزمین
یکی از ویژگیهای مهم منطقه طی قرون،اختلاط و امتزاج گسترده اقوام مختلف این سرزمین بوده است.
مورد مردم آسیای مرکزی از آن جهت قابل توجه است که در زمان سلطه کمونیسم،عناصری از
هجوم پی در پی اقوام چادر نشین همجوار ترک،تاریخ و فرهنگ این منطقه را تحت تأثیر قرار داد و در سده پنجم هجری سلجوقیان موفق شدند سلطه خود را بر
این عمل،که خود از ظهور و رواج ملت باوری در اروپا متأثر بود،به دو دلیل انجام شد:
یکی آنکه تقسیم اقوام مختلف منطقه به جمهوریهای مجزا به این مردم به شکلی کاذب
11تقسیم آسیای مرکزی در سال 4291 به ملتهای مختلف نقطه عطفی بود که نتایج آن امروز پس از فروپاشی شوروی و ظهور کشورهای مستقل در
امپراتوری عثمانی ادامه حیات در چارچوب دولتهای ملی به مردم آن سرزمین تحمیل شد،این
در مورد تاریخ این امپراتوری و نیز چگونگی فروپاشی آن و تشکیل ترکیه جدید نگاه کنید به:اسماعیل
Lewis,brnard,The Emergence of Modern Turkey,London Oxford,New York,1968,
Olivier Roy,The New Central Asia;the Creation of Nations,London,NY,2000, "