خلاصة:
در فلسفه ملاصدرا و کانت، «عقل» عالیترین قوه نفس و «معرفت عقلانی» بالاترین مرحله شناخت است. از نگاه هر دو فیلسوف، عقلانیت یا خردورزی بنیادیترین ویژگی انسان و مبنای کرامت ذاتی اوست؛ با این تفاوت که ملاصدرا عقلانیت نظری، و کانت عقلانیت عملی را معیار اصلی میپندارند؛ یعنی از نظر ملاصدرا، شان و کرامت انسان به چیزی است که میداند، در حالی که از نظر کانت، شان و کرامت انسان به چیزی است که میخواهد. یکی از جلوههای عقلانیت در اندیشه این دو فیلسوف، خلاقیت یا همان آفرینشگری است. دو فیلسوف یادشده خلاقیت را، هم در حوزه نظری (در محدوده قوه خیال و عقل) و هم در حوزه عملی، مورد توجه قرار دادهاند؛ با این تفاوت که در حکمت صدرایی، آفرینشگری انسان در ارتباط با ماورای طبیعت و از راه اتحاد با عقل فعال صورت میگیرد، در حالی که در فلسفه کانت، خلاقیت انسان در پیوندی عمیق با استقلال و خودبنیادی اوست، منشا و مبدا متعالی ندارد، و صرفا ریشه در انسانیت و استقلال اراده انسان دارد.