ملخص الجهاز:
"3. راه ارتباطی مرکز قفقاز جنوبی راهی که مرکز قفقاز جنوبی را در دامنههای جنوبی قفقاز بزرگ امتداد میدهد،از قاضی محمد به سمت غرب کشیده شده است که در مسیر خود شهرهای کردامیر،اوجار،گنجه و قازاخ را در جمهوری آذربایجان به«روستاوی»و سپس تفلیس در گرجستان متصل میکند.
4. راه ارتباطی جنوب-شمال قفقاز ارتباط شمال و جنوب قفقاز از طریق دو راه اصلی و عمده زیر انجام میشود: الف)راه تفلیس-ولادی قفقاز این راه از تفلیس،در امتداد رودخانه«آراگاوی»در دره واقع بین رشتهکوه«کارتلی»و «لومیس»به سمت شمال کشیده شده است.
این راهآهن که از داغستان به باکو و از آنجا تا مرز ایران و جمهوری آذربایجان میرسد،در مرز مشترک بین دو کشور در دشت مغان در امتداد رودخانه ارس و در فلات ارمنستان در امتداد دره رود ارس تا جنوب منطقه زنگیلان در غرب جمهوری آذربایجان ادامه مییابد.
با توجه به تحمیل اراده ترکیه مبنی بر جلوگیری از عبور کشتیهای نفتکش از تنگههای بسفر و داردانل به جهت حفظ محیط زیست،فروپاشی شوروی و نقش اندک گرجستان در دریای سیاه امکان نقل و انتقال نفت از این لوله اندک و در پایینترین حد قرار دارد.
با وجودی که آذربایجان موفق به عقد قرارداد استخراج و انتقال نفت دریای خزر توسط لوله و از طریق جمهوری اسلامی ایران به ترکیه و از آنجا به اروپا شده است،لیکن روسیه همیشه به این توافق اعتراض داشته است.
عدم تطبیق عرض خط آهن جمهوریهای اتحاد شوروی سابق با استانداردهای جهانی یا حد اقل کشورهای همسایه،سبب بروز مشکلات در بهرهبرداری از این خطوط توسط شبکه حمل و نقل سایر کشورهای منطقه از جمله ایران و ترکیه شده است."