خلاصة:
صورتهای مالی ،تحتنظر و(به تصویر صفحه مراجعه شود) مسولیت مدیریت تهیه میشود و لزوما نمیتواند با بیطرفی و سطح اطمینان قابل قبول، نیازهای اطلاعاتی مختلف استفادهکنندگان را برآورده نماید.هدف این پژوهش تدوین و ارائه الگویی از متغیرهای صورتهای مالی در ارتباط با ارزیابی و پیشبینی خطر صورتهای مالی تحریف شده (تقلب مدیریت)میباشد. جامعه آماری پژوهش گزارشهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در همه صنایع عمده بوده و کل اعضای جامعه در مجموع 4 دوره مالی(سالهای 80 تا 83)1101 عضو بوده است. براساس نتیجه نهایی تحلیل آماری در مورد توانایی مدل پیشنهادی در پیشبینی حضور یک شرکت در گروه متقلب و یاغیر متقلب،درصد پیشبینی صحیح توسط مدل نهایی 5/90%میباشد و دو که حاصل از صورتهای مالی میباشند،قادر به پیشبینی خطر تحریف عمدی در صورتهای مالی هستند.
ملخص الجهاز:
با وجود اینکه تدوین و الزام بر بکارگیری استانداردهای حسابداری در هر کشوری برای کاهش موانع بالا میباشد،لیکن در نهایت صورتهای مالی ممکن است عاری از اشتباهات و یا تحریفات عمدی نباشد4،بنابراین ضروری است که اشخاص مستقلی خارج از شرکت(حسابرسان)،در راستای حفاظت از منافع استفاده کنندگان،صورتهای مالی شرکت را مورد رسیدگی خود قرار دهند و موارد اشتباه و یا تقلب احتمالی را کشف و نسبت به صورتهای مالی تهیه شده توسط مدیریت به دور از هرگونه جانبداری،بیطرفانه اظهارنظر نمایند5.
مبانی نظری پژوهش موضوع تقلب و به ویژه صورتهای مالی متقلبانه از دیرباز تاکنون مورد توجه استفادهکنندگان و حسابرسان بوده است، و به خصوص پس از بروز رسوائیهای بزرگ مالی و حسابداری طی دهه اخیر در آمریکا و سایر کشورهای غربی، حرفه حسابرسی برای شناسایی و کشف تقلب تحت فشار جامعه قرار گرفته است.
همچنین از آنجایی که فساد در حسابداری و صورتهای مالی متقلبانه و ساختگی موجب ارائه اطلاعات نادرست به استفادهکنندگان و به تبع آن بیاعتمادی میشود13،در این پژوهش که یکی از اولین پژوهش در این زمینه در کشور میباشد به موضوع((ارزیابی و شناسایی خطر صورتهای مالی تحریف شده))پرداخته میشود.
برای مشخص کردن شرکتهای متقلب 1101 گزارش حسابرسی با استفاده از بانک جامع اطلاعات مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس از سال 80 الی 83(چهارسال)28مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت بر اساس پیشنهاد،دو مدیر بورس منطقهای آذربایجان غربی و شرقی این نتیجه حاصل شد که اطلاعات شرکتهایی که گزارش حسابرسی آنها مردود و یا عدم اظهارنظر بوده، شناسایی و از بین آنها شرکتهایی را که در انتشار صورتهای مالی دچار تحریف عمده عمدی شدهاند،در صورت امکان شرکتهایی بعنوان متقلب برگزیده شوند.