خلاصة:
با توجه به تلاش های بر طرح شکاف های قومی و مذهبی در ایران، نوشتار حاضر در جست و جوی ریشه های هم گرایی بین اهل کتاب با سایر ایرانیان در دفاع مقدس است. ضمن طرح وفاق ملی در ایران، به ریشه های عمیق آن نیز اشاره دارد. در مدخل بحث، مفاهیم کلیدی چون اهل کتاب، دفاع مقدس و هم گرایی مورد تامل قرار گرفته و از نوع رابطه حکومت با حقوق اقلیت های دینی سخن به میان آمده است و این مدعا مدلل گردیده که چون حکومت دینی ایران بر مبنای مدل مردم سالاری دینی است، می تواند حافظ حقوق اقلیت ها بوده و آن ها را به مشارکت و فداکاری برای اعتلای کشور در صحنه های مختلف دعوت کند.
این مقاله در بررسی اندیشه های هم گرایی پیروان اهل کتاب با سایر ایرانیان در دفاع مقدس بر دو عامل کلیدی و کلان تاکید کرده است:
اول: وطن دوستی و عامل ایرانیت پیروان اهل کتاب و دوم: شیوه حکومت و نحوه تعامل امام خمینی (ره) با پیروان اهل کتاب که زمینه وفاق معقول ملی را فراهم می کرد. مدعای دوم را فراتر از حقوقی که برای اهل کتاب در تقنین جمهوری اسلامی ایران منظور گردیده است، بر مبنای هویت دینی و تعامل اهل کتاب با مسلمانان نیز می توان مورد ارزیابی قرار داد.
ملخص الجهاز:
"در چنین فضایی،از جمله تأملات و پژوهش‌هایی که می‌تواند قطب‌بندی ناصحیحبین مسلمان‌ها و غیر مسلمان‌ها در فضای سیاسی-اجتماعی ایران را زیر سؤال ببرد،همکاری‌ها و هم‌گرایی‌های مسلمانان و غیر مسلمانان در عرصه‌های مختلف در ذیلحکومت اسلامی است که بارزترین نماد آن تقارب و همدلی بین همه‌ی ایرانیان درهشت سال دفاع مقدس در مقابل هجوم رژیم صدام و همکاران منطقه‌ای و جهانیاوست که این همبستگی نیازمند قبول هزینه‌ی سنگین و فداکاری و گذشت از جان ومال بود.
تمرکز تلاش حاضر با هدف تولیدادبیات برای این موضوع در پی پاسخ به این پرسش اساسی است که ریشه‌هایهم‌گرایی بین اهل کتاب با سایر ایرانیان در دفاع مقدس کدامند؟ )تأمل بر برخی مفاهیم ول،اهل کتاب مراد از اهل کتاب در این نوشتار،پیروان ادیان مسیحی،زرتشتی و یهودیانی هستندکه ایرانی بوده و قرن‌ها در این کشور سابقه‌ی حضور،فعالیت،مشارکت و نقش‌آفرینیداشته‌اند(زرتشتیان قریب 30 قرن،یهودیان حدود 27 قرن و مسیحیان نزدیک به 18قرن)(هاشمی،1382:183-185؛مشکور،1372:28 و 109)و از این‌رو در اصل 13قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به رسمیت شناخته شده‌اند: &%02213MMFG022G% «ایرانیان زرتشتی،کلیمی و مسیحی،تنها اقلیت‌های دینی شناخته می‌شوندکه در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیهو تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل می‌کنند»1.
از یک سو به دلیل آن‌که حکومتجمهوری اسلامی ایران اهل کتاب را به عنوان شهروند،مانند سایر ایرانیان پذیرفت و درقانون اساسی و عادی برای مشارکت آن‌ها سهم قایل شده و آزادی‌های آنان را پاسداشت و از سوی دیگر می‌توان تأثیر حکومت اسلامی بر همگرایی اهل کتاب،از جملهدر دفاع مقدس را فراتر از هویت سیاسی شهروندان و عمیق‌تر از آن نیز دید و آن درصورتی است که بر مبنای هویت دینی،به ارزیابی تعامل اهل کتاب با مسلمانان بنشینیم."
(
, 
, 
)
