خلاصة:
درمیان عناوین حقوق بشر در اسلام موضوع «مساوات» درخشندگی خاصی دارد‘ مخصوصا با توجه به اینکه این تعلیمات روزی در جامعه بشری مطرح شد که تبعیضات بسیار ناروا و زشتی بر جوامع انسانی حکمفرما بود وبه شدت همگان را رنج می داد. مساوات در اسلام شاخه های بسیاری دارد که باید‘ بعد از بیان فلسفه و نتیجه آن ‘ عنوان شود و دراینجا چندموضوع قابل توجه است:
نویسنده : آیت الله ناصر مکارم شیرازی ـ
ملخص الجهاز:
"و نیز قابل توجه است که اصل اشتراک در تکلیف به عنوان یک اصل مسلم در فقه اسلامی مطرح است و فقهاء بر اساس آن هر حکمی که درباره یک نفر از مسلمان طبق آیه روایتی ثابت گردد(هر چند آن یک نفر خود پیامبر(ص)باشد با استفاده از این اصل به همه مسلمین تعمیم میدهند و هنگامی که از آنها سؤال شود به چه دلیل میگویند جواب میدهند: به خاطر اشتراک در تکلیف!3-مساوات در قابلیت نیل به سعادتهدف آفرینش انسان را خواه«تکامل»تعبیر کنیم یا «سعادت»یا «قرب الی الله»یا«کسب ارزشهای والای انسانی»که همه تعبیراتی از یک حقیقتاند برای همه انسانها میسر است و در تعلیمات اسلام با صراحت آمده که هر انسانی میتواند این راه را بپیماید، زن و مرد، کوچک و بزرگ، پیر و جوان از این نظر یکسانند، و هیچگونه موانعی بر سر راه هیچکس نیست، نه موانعی از نظر ذاتی وجود دارد و نه موانعی از نظر تعیین برنامهها و قوانین.
مساوات در دادگاه آخرتاسلام میگوید نه تنها در این جهان که در جهان دیگر نیز همگی در دادگاه عدل الهی یکسانند حتی پیامبران بزرگ نیز در فکر مسئولیت- های خویشند و در این اندیشهاند که خداوند چگونه حسابرسی آنها میکند: یوم لدعو کل اناس بامامهم:در آن روز هر گروهی را با پیشوایشان (به دادگاه)فرا میخوانیم 2بدون شک تفاوتهائی از نظر خلقت در میان انسانها دیده میشود، و به دنبال آن تفاوتهائی در مسئولیتهای اجتماعی، و فلسفه آنها از نظر اسلام همانند فلسفه تفاوت انگشتهاست یعنی فراهم ساختن یک نظام منسجم با کارائی لازم که این خود داستان جداگانهای دارد."