خلاصة:
با نگرش کلی به جنگ تحمیلی عراق بر ضد ایران می‌توان به دو نتیجه تناقض‌نما دست یافت.از یک سو قدرت معنوی موجود در نزد نیروهای ایرانی،عامل اصلی ناکام ماندن دشمن در راه رسیدن به اهدافش بود.در واقع برای بیرون راندن نیروهای عراقی از مناطق اشغالی،قدرت ایمان و روحیه انقلابی مردم دارای نقش اساسی بود.از سوی دیگر غافلگیر شدن نیروهای ایرانی در ابتدا و انتهای جنگ در نتیجه توان بالای نظامی عراق و نیز دست‌نیافتن به یک پیروزی بزرگ از سوی رزمندگان اسلام که می‌توانست عامل فشاری برای تحمیل صلح بر دشمن باشد نشان داده است که نمی‌توان به جنبه سخت‌افزاری نظامی بی‌توجه بود.با توجه به این دو بعد در این مقاله تلاش شده است تا سطح توانمندی‌های نظامی دو کشور در طول جنگ مورد تحلیل قرار گیرد.در این تحلیل از یک سو شکاف موجود میان کمیت نیروهای سخت‌افزاری دو کشور مورد توجه قرار گرفت و از سوی دیگر ممنحنی کاهش یا افزایش این نیروها در سالهای گوناگون جنگ به نمایش در آمده است.
ملخص الجهاز:
"جنگ در نتیجه توان بالای نظامی عراق و نیز دست‌نیافتن به یک پیروزی بزرگ از سوی رزمندگان
تمامی حمایتهایی که از عراق می‌شد در راستای بالا بردن توانمندی‌های نظامی این کشور بود.
شروع جنگ و اهمیت تواناییهای نظامی در طول این جنگ،نشان داد که هنوز برای
درهرحال با حمله عراق در شهریور 9531 هـ ش سیاست کاهش هزینه‌های نظامی به وسیلهء ایران نیز پایان یافت.
این نسبت برای عراق 43/6 درصد بوده است.
دوره جنگ به نسبت دهه 0531 برای ایران 79%و برای عراق 74/1%بوده است.
4افزایش مبانی امنیت نظامی عراق در طول جنگ تحمیلی
تقویت توانمندی نظامی عراق در برابر ایران شده است.
شوروی نیز در طول جنگ به تقویت نظامی عراق پرداخت.
ایران در پی آغاز این فشارها اقداماتی برای تقویت تواناییهای نظامی خود انجام داد.
این کشور در طول جنگ 301 قرارداد نظامی با خارج منعقد
81برای تبیین بهتر برتری توانمندی‌های نظامی عراق در طول جنگ و به خصوص در اواخر آن تسلیحات مهم دو کشور را در دو جدول جداگانه از دو محقق به
توانمندی‌های نظامی ایران و عراق در طول جنگ دست یافت.
در طول این دو سال نیروهای نظامی ایران حدودا به نصف تقلیل پیدا کرد.
در واقع از این نظر توازن موجود میان دو کشور ایران و عراق 26 درصد به
4-از نظر توازن نظامی نیز باید این آمارها را مورد توجه قرار داد.
در این سال میزان تانکهای عراق نسبت به ایران به حدود 01 درصد رسیده بود.
سطح اتحادیه‌ها و نیز بی‌ثباتی‌های ساختاری،هنوز باید به استراتژیهای ملی برای تأمین امنیت نظامی کشور پناه برد."
(
, 
, 
)
