ملخص الجهاز:
"هنر اسلامی را باید از زوایای مختلف مورد مطالعه قرار داد،در اسلام هنر و ایمان پیوندی ناگسستنی دارند و در چارچوب قوانین قاطع،آزادی بسنده برای هنرمندان به منظور خلق آثار هنری نهاده شده است: چیزی که هنرمندان باختر زمین در وهلهء اول از آن میترسند و خود را مقید میسازند.
و در این میان شناخت تازهای که هنرمندان مسلمان شده در رابطه با جهان بینی و ایدئولوژی اسلامی به دست آوردند،سبب میشد تا در رشتهء تخصصی خود دست به ابتکارات و نوآوریهایی بزنند که پیش از آن برای آنها امکان نداشت و همین امر بود همراه با استفاده از هنر کشورها و ملتهای گوناگون غنا و تکامل و هویت ویژهء هنر اسلامی را سبب شد.
با توجه به چگونگی پیدایش هنرهای اسلامی و بررسی خاستگاهی آن،میتوانیم به عواملی چند که در روند تکمیلی این هنر نقش مهمی داشته است اشاره کنیم:چیزی که سبب پیدایش یک تنوع بزرگ در هنر اسلام شده است در آغاز؛تنوع نژاد و فرهنگ است،در نتیجه طبعا سبکهای متفاوتی به وجود آمده است که جنبهء فنی خاص دارد و محدود به نقاط معینی است؛برای مثال، در سدههای دهم و یازدهم میلادی در اسپانیا یک مکتب منبت کاری بر روی عاج به وجود آمده و یا فاطمیان هر یک قسم حجاری مخصوص را ترویج نمودهاند.
29در قلمرو اسلام همهء هنرها در خدمت معماری قرار داشت حتی مجسمه ساز که از بیم تجدید بت پرستی از تراشیدن مجسمه ممنوع بود،کوشش خود را در راه ایجاد نقوش برجسته به کار انداخت و از تراش سنگ و گچبری اشکال فراوان به وجود آورد30و یا هنر نقاشی که در ابتدا تا حدودی مکروه بود،به گونهای توسط هنرمند نقاش در گچبریها و کاشی کاریها و طراحیهای مسجد به کار برده شده است."