ملخص الجهاز:
"حال اگر معتقد به جبر باشیم،آیا انسان قدرت شناخت خدا را دارد یا خیر؟اینجاست که رابطه خدا،ایمان و شناخت مطرح میشود و این موضوعی است که در فصل اول کتاب به آن پرداخته شده است.
اما این شناخت چگونه به دست میآید و عقل انسان در این فرایند چه نقشی دارد؟نخستین کسیکه در جهان اسلام درباره عقل و امکاناتش کتاب نوشته،حارث محاسبی،یکی از بزرگان جبریه بود که در نیمه نخست قرن سوم،کتاب العقل را نوشت.
به خصوص برای ما شیعیان که با بسیاری از مبناها آشنا میشویم و به بسیاری از پرسشهایمان پاسخی مییابیم؛مثلا چرا امام حسین(ع)قیام کرد؟چه شد که امام حسین(ع)میگوید ما میخواهیم معالم دین را احیا کنیم؟اینها بررسی شده،اما شاید اگر تحلیلگران شیعی بیایند و این مسائل را از دید دیگری بیان کنند،طور دیگری خواهد بود و جای آن،انصافا خالی است.
البته من ایشان را زیاد سرزنش نمیکنم،اما به آقای موسوی به عنوان مترجم عرض میکنم که توقع من به عنوان یک خواننده این است علاوه بر ترجمه،به بررسی کتاب پرداخته و نقدهای آن را نیز مطرح کند.
پرسش و پاسخ آیا جریانهای عقلگرایی اشعری و اعتزالی و شیعه در عرض هم هستند یا این که ما باید جریان شیعه را پیوستار جریانهای اعتزالی و شیعه در نظر بگیریم؟ دکتر حبیبی:این بحث از لحاظ تاریخی سخت است و من تصویر خود را از این قضیه عرض میکنم:اسلام آمده و شیوههای را بیان کرده است.
البته ابو زید در این کتاب سعی میکند بگوید که چگونه با مجاز میشود آیات قرآن را تفسیر کرد تا به مسائل مربوط به توحید آسیبی نرسد."