ملخص الجهاز:
"و ابو علی سینا،متفکر و فیلسوف شرق،در مقام تشبیه میگوید:علی(ع)نسبت به اصحاب مانند«معقول»بود نسبت به«محسوس»و بسیاری شاعرانی که قصاید آنان در نعت علی (ع)درین دفتر آمده است؛اقرار به قصور فهم و ادراک خود در منقبت مولی الموحدین علی(ع)میکنند،وقتی فیلسوفان و حکیمان بزرگ در شناخت ابعاد وجودی علی(ع)اظهار ناتوانی کنند؛سرانجام وقتی که عقاب،درین فضای ملکوتی،پربریزد،از پشهء لاغری چه خیزد؟!
نوشتهاند:روزی محقن بن ابی محقن که از علی(ع)روی برگردانده و به سوی معاویه رفته بود،برای این که دل پرکینهء معاویه را شادمان سازد گفت:«من از نزد بیزبانترین مردم به نزد تو آمدم!»این چاپلوسی چنان مشمئزکننده و بیجا بود که خود معاویه او را ادب کرد و گفت:«وای بر تو!علی بیزبانترین افراد است؟!قریش پیش از علی از فصاحت آگاهی نداشت،علی به قریش درس فصاحت آموخت!» فصاحت و بلاغت علی(ع)در خطبههای نهج البلاغه جلوهگر است."