ملخص الجهاز:
"بین تمرکز کالایی و بیثباتی صادرات غیرنفتی رابطه مستقیم وجود دارد و هرچند تمرکز روی صادرات چند کالای خاص باشد،بیثباتی درآمدهای ارزی ناشی از صادرات این کالا نیز بیشتر خواهد بود.
براساس بررسیهای بعمل آمده که تمرکز جغرافیایی در سالهای اولیه انقلاب به علت تحریم اقتصادی و توقف صادرات ایران به تعدادی از کشورها از جمله آمریکا روند صعودی دارد و در سال 9531 به بالاترین میزان خود یعنی 96 درصد میرسد.
نمودار(2) روند تمرکز جغرافیایی طی سالهای 5731-7531 (به تصویر صفحه مراجعه شود) این موضوع در مورد نفت نیز صادق میباشد که با افزایش جزیی در میزان عرضه آن قیمت به شدت کاهش مییابد.
با وجود اینکه طی دوره مورد بررسی تمرکز کالایی و جغرافیایی از نوسانات زیادی برخوردار بوده است ولی در سالهای اجرای برنامه اول و دوم توسعه، شاهد کاهش تمرکز کالایی و جغرافیایی میباشیم،که دلیل آن کاهش سهم صادرات سنتی و کشاورزی از مجموع صادرات غیرنفتی در مقایسه با سهم صادرات صنعتی و همچنین افزایش تعداد طرفهای تجاری کشور میباشد."