خلاصة:
وجود نابرابری گسترده در توزیع درآمد به بروز فقر و افزایش دامنه ی آن منجر می شود. از ابتدای قرن بیستم تا اواسط آن، توجه بیشتر اقتصاددانان کشورهای جهان به افزایش نرخ رشد اقتصادی معطوف شده بود ولی از نیمه دوم به بعد، به ویژه از دهه 1970 با ملاحظه افزایش شکاف درآمدی میان فقرا و ثروتمندان و هم چنین تحول در آگاهی عمومی بر افزایش کیفیت زندگی تاکید شده است. هدف ما در این مقاله این است که نشان دهیم آیا بیمه اجتماعی ابزار موثری برای کاهش نابرابری می باشد؟ به عبارت دیگر تغییرات در سطوح بیمه چه تغییری در توزیع درآمد ایجاد می کند؟
روش: با استناد به اطلاعات موجود و پا برآورد مدل های رگرسیونی، رابطه بیمه های اجتماعی با نابرابری درآمد در ایران تبیین می شود.
یافته ها: در ایران فرضیه کوزنتس صادق نیست. هم چنین، حق بیمه دریافتی بیمه های عمر و غیر عمر، باعث کاهش نابرابری می شوند. و اثر بیمه های عمر بر کاهش نابرابری درآمد به مراتب بیش از اثر بیمه های غیر عمر است.
نتایج: نتایج مدل نشان می دهد که توسعه بیمه های اجتماعی، اعم از بیمه های غیرعمر و عمر، باعث کاهش نابرابری درآمدها می شوند. تاثیر بیمه های اجتماعی بر نابرابری، ناچیز ولی معنادار است. از این رو برای کاهش نابرابری درآمد، علاوه بر توسعه بیمه های اجتماعی اقدامات دیگری هم باید انجام
ملخص الجهاز:
"نمودار(2):روند تغییرات حق بیمه دریافتی واقعی کل در اقتصاد ایران طی سالهای 4831-4431 (به تصویر صفحه مراجعه شود) همانطور که در نمودار(3)مشاهده میشود در بین بیمهها،سهم بیمههای غیر عمر به مراتب بیش از بیمههای عمر است،به طوری که سهم بیمههای غیر عمر از کل حق بیمه دریافتی واقعی در سال 8631 به 78 درصد میرسد که کمترین سهم در طی این دوره است،درحالیکه در همین سال سهم بیمههای عمر به بالاترین مقدار خود یعین 31 درصد رسیده است.
نمودار(3):سهم بیمههای عمر (SL) و غیر عمر (SNL) از کل حق بیمه دریافتی واقعی در اقتصاد ایران طی سالهای 4431 تا 4831 (به تصویر صفحه مراجعه شود) برای بیمههای عمر نیز،حق بیمه دریافتی واقعی از 85 میلیون ریال در سال 4431 به 9033 میلیون ریال در سال 4831 رسیده است که 6755 درصد رشد داشته و بیشترین رشد مربوط به سال 8631(2,58 درصد)و کمترین آن مبلغ مربوط به سال 3631(منفی 7,52 درصد)بوده است(بیمه مرکزی ایران،2731).
مطالعات گذشته نشان داده است که در اقتصاد ایران متغیرهای دیگری همچون نرخ رشد اقتصادی،نرخ بیکاری و نرخ تورم روی نابرابری مؤثر بوده است و به نظر میرسد تأثیر این عوامل روی نابرابری بیش از تأثیر بیمههای اجتماعی باشد ولی بههرحال همین اثر ناچیز توسعه بیمههای اجتماعی روی کاهش نابرابری نیز نباید نادیده گرفته شود و برای دستیابی به توزیع درآمد بهینه این تأثیر اندک نیز حایز اهمیت است."