خلاصة:
یکی از مستندات رایج و معمول معتقدان به چند معنایی بودن قرآن،صرفنظر از صحت یا عدم صحت چنین امری،احادیث وجوهیه(اصطلاح از مؤلف است)و عباراتی مانند:قرآن حمال ذو وجوه که بعضی به معصومان علیهم السلام منسوباند-است اما این احادیث کداماند و اعتبار آنها و نیز اعتبار انتساب بعضی از آنها به معصوم چقدر است؟اینها پرسشهایی است که به نظر میآید باید به دقت پاسخ داده شود.
مقاله موجود،درصدد است،به روش کتابخانهای و تجزیه و تحلیل و مقایسه داده ها،این احادیث را تبارشناسی کرده و مورد مداقه و ارزیابی قرار داده و به پرسشهای یاد شده پاسخی درخور دهد.
لازم به یادآوری است که هدف این مقاله،پیش از هرچیز ارزیابی احادیث وجوهیه براساس ملاکهای نقد حدیثی است و به هیچوجه غرض از آن،رد یا اثبات ذو الوجوه بودن قرآن نیست و رد و اثبات ذو الوجوه بودن قرآن و معنا و مدلول ذو الوجوه بودن و غیره خارج از بحث این مقاله است.به عبارتی دیگر،رویکرد این مقاله نه نقد مفهومی،بلکه نقد نفس الامری احادیث وجوهیه فقط از حیث صحت و سقم و قوت و ضعف آنها(باوجود معاضد داشتن یا نداشتن این احادیث)است.
ملخص الجهاز:
"از پیامبر صلی الله علیه و آله بهطور کلی چهار حدیث قابل تفکیک نقل شده است:
در این نقل تصریحی به پیامبر صلی الله علیه و آله نشده و کلمه«ذلول»را نیز ذکر نکرده است.
برخی این حدیث را با تفاوتی و بدون سند،از پیامبر صلی الله علیه و آله اینگونه نقل کردهاند:
برخی از شیعیان نیز بدون ذکر سند و منبعی،این حدیث را با اندکی تغییر از پیامبر صلی الله علیه و آله چنین نقل
بدون سند،از امام علی علیه السلام نقل شده که هنگامی که عبد الله بن عباس را برای احتجاج با خوارج
عبد الله بن عباس نقل شده که ابن عباس برای رفتن به سوی خوارج و مجادله کردن با آنها از علی علیه السلام
صلحنامه حدیبیه پاک کرد و محمد بن عبد الله نگاشت و پیامبر صلی الله علیه و آله اولی از علی علیه السلام در این امر است که در
و دار الحرب پس از نزول سورهء براءة منع شده است73و سخنی از ابن عباس در جواب این مطالب ذکر
1. گفته شده که مقاتل در ابتدای کتابش مرفوعا از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل کرده است:
در شرح این سخن منسوب به علی علیه السلام و بالتبع نظریه فوق گفته شده است قرآن موارد مورد بحث
و از علی علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده است:
نکته آنکه خود این سؤال عمر از پیامبر صلی الله علیه و آله که ابن أبی الحدید بدان استناد میکند،نشان میدهد که"