خلاصة:
این پژوهش با رویکرد تحلیلی و توصیفی و با هدف شناسایی آموزههای اخلاق اسلامی تدوین یافته است که عمل به آنها موجب تقویت،استحکام و کارآمدی خانواده میشود.در این نوشتار،آموزههای اخلاقی خانواده از آیات و روایات مربوط به خانواده استخراج و مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج پژوهش نشان میدهد که،در منابع دینی برای تمام جنبههای زندگی خانوادگی،که کانون تربیت،رشد مادی،معنوی،فردی و اجتماعی است،دستور العملهای اخلاقی بیان شده است که پایبندی به آنها تضمینکنندهء کارآمدی خانواده است.صبر، راستگویی،تکریم،احترام متقابل،مدارا با یکدیگر،دلسوزی،مهربانی و مثبت اندیشی و خوشبینی،از جمله مهمترین رفتارهای اخلاقی هستند که بر کارآمدی خانواده تأثیر مستقیم دارند.
ملخص الجهاز:
"01در خانواده گاهی اعضا با ناکامیهایی روبهرو میشوند و یا برآورده شدن خواستهها نیازمند گذشت زمان است؛ همچنین گاهی آسیبهای بدنی برای آنان پدید میآید و در بسیاری از موارد روابط بین آنها به هم میخورد و زمینهء بروز اختلاف و رفتارهای نامناسب در خانواده فراهم میشود؛در صورت که اعضای خانواده از مهار خویش ناتوان باشند و بردباری و تحمل در برابر مشکلات نداشته باشند،خانواده به شدت آسیب میبیند و نه تنها نیاز خود فرد برآورده نمیشود،بلکه برای دیگران نیز مشکلساز میشود.
شخصیت و حرمت،خود یکی از جنبههای اصیل و اساسی وجود هرفردی است که به شدت به آن علاقه دارد و میخواهد که دیگران-بهویژه همسر و اعضای خانواده-آن را محترم بشمارند و اگر کسی به شخصیت او احترام نگذارد،رشته محبت خود را با او قطع کرده و میان آنان فاصله ایجاد میشود.
13 امام علی علیه السلام که دستپروردهء مکتب رسول خدا و پیرو سنت و سیرهء ایشان بود،مدارا را سرلوحهء برنامههای عملی و سیرهء خانوادگی و اجتماعی خویش قرار داده بود و میفرمود:«کسی که در امور خویش،سیرهء مدارا و سبک رفق و ملایمت و نرمی را پیش گیرد،به آنچه از دیگران انتظار دارد خواهد رسید»؛23زیرا مدارا رفتاری اخلاقی،اجتماعی و اسلامی است که از گسترش مخالفتها،دشمنیها و کینه و حسادت جلوگیری میکند.
دلسوزی و مهربانی و کارآمدی خانواده رسول اکرم صلی الله علیه و آله میفرمود:«آنکه نسبت به دیگران ترحم و رحمت نداشته باشد،مورد رحمت خدا قرار نمیگیرد»؛73«و آنکه اهل رحمت نباشد، انتظار رحمت نداشته باشد»83مناسبات خانوادگی و اجتماعی در فضای ارتباطی همراه با محبت و از سر رحمت اصلاح میشود."