خلاصة:
تفکیک میان مجازات بازدارنده و مجازات تکمیلی امر ساده ای نیست تا جایی که به عقیده نگارنده حتی هیات عمومی دیوانعالی کشور را نیز به اشتباه انداخته است بطوریکه در رای وحدت رویه شماره 590-15/11/72 بین این دو مجازات تمایزی قائل نشده اند. مجازات بازدارنده مجازاتی است مستقل در ردیف سایر مجازاتها که تعریف آن در ماده 17 قانون مجازات اسلامی آمده است و شامل حبس، جزای نقدی، تعطیل محل کسب، لغو پروانه و محرومیت از حقوق اجتماعی و... می شود که این نوع مجازاتها باید بوسیله قانون تعیین شوند و قاضی نمی تواند راسا برای مجرمین این مجازاتها را در نظر بگیرد برخلاف مجازات تکمیلی که مجازات مستقلی نیست و قاضی می تواند راسا مرتکبین به جرایم عمدی را که به تعزیر یا مجازات بازدارنده محکوم کرده است به عنوان تتمیم حکم تعزیری یا بازدارنده، مدتی از حقوق اجتماعی محروم و نیز از اقامت در نقطه یا نقاط معینی ممنوع یا به اقامت در محل معین مجبور نماید. در این مقاله به تبیین تفاوت های موجود میان این مجازاتها می پردازیم.
ملخص الجهاز:
"علیهذا در پایان به عنوان نتیجه گیری باید گفت که مجازات باز دارنده،مجازات تتمیمی و تکمیلی نیست و نمیتوان آن را در کنار مجازات تعزیری برای متهمینی که متنبه نشدهاند بکار برد(بر خلاف آنچه در رای وحدت رویه آمده است)1بلکه آین مجازات همانند سایر مجازاتها(حدود،قصاص،دیات و تعزیرات)مجازات مستقلی است که قانونگذار آنرا برای متخلفین از مقررات و نظامات حکومتی در نظر میگیرد و در مجموع تعیین مجازات،نوع و مقدار آن از اختیارات قانونگذار است نه دادگاه بر خلاف آن مجازات تکمیلی یا تتمیمی مجازات مستقلی نیست بلکه در کنار مجازات تعزیر یا مجازات باز دارنده اعمال میشود و برای اعمال آن نص قانونی خاصی به غیر از ماده 19 قانون مجازات اسلامی نیاز نمیباشد و نوع این مجازات نیز منحصر به محرومیت از حقوق اجتماعی(بطور موقت)وتبعید است و بر خلاف مجازات باز دارنده شامل حبس و جزای نقدی و سایر مجازاتها نمیشود بنا بر این دادگاه نمیتواند بر طبق ماده 19 قانون مجازات اسلامی مجازات باز دارنده را هم به عنوان تتمیم مجازات در حکم خود قید نماید."