خلاصة:
<P>احمد بن اسحاق اشعری قمی از راویان برجستهء امامی و از اصحاب امام جواد،امام هادی و امام عسکری علیه السلام به شمار میآید.وی از یازده شیخ و استاد روایت میکند و بیست و سه نفر از راویان شیعی شاگرد و راوی او هستند.</P><P> احمد بن اسحاق همچنین وکیل ائمه در قم بوده و به زیارت حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف نائل شده است.</P><P> رجالیان و محدثان متقدم،همه وی را به امانت و وثاقت ستودهاند و آثار حدیثی چندی نیز برایش گزارش کردهاند.وی در حلوان درگذشت.</P><P> شرححال احمد بن اسحاق و گزارشی از مسجد امام حسن عسکری علیه السلام در قم که بنا به مشهور به امر امام عسکری علیه السلام بنا کرده است و همچنین مطالبی در مورد مرقد و مزار او در سر پل ذهاب و مرقد منسوب به او در قم، از مباحث طرح شده در این مقاله است.</P>
ملخص الجهاز:
"روایتی که حاکی از درگذشت ایشان در زمان امام عسکری علیه السلام است: شیخ عالی مقام صدوق از سعد بن عبد الله اشعری نقل کرده است که احمد بن اسحاق با جمعی از اهل قم خدمت امام عسکری علیه السلام رسید و ضمن ارائهء وجوهات و رؤیت حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف،در وقت وداع به امام عسکری علیه السلام عرض کرد:«ای پسر رسول خدا!رفتن ما نزدیک شد و اندوهمان افزون گشت از خداوند میخواهیم که بر جدت محمد مصطفی صلی الله علیه و اله و پدرت علی مرتضی علیه السلام و مادرت سیدهء النساء علیها السلام و بر دو آقای اهل بهشت؛عمویت (امام حسن مجتبی علیه السلام)و پدرت (امام حسین علیه السلام)و ائمهء طاهرین علیهم السلام پس از آنها صلوات فرستد و نیز صلوات خداوند مشمول حال شما و فرزند بزرگوارتان گردد.
محدث عالی مقام میرزا حسین نوری طبرسی(م 0231 ق)در نجم الثاقب از این حرم یاد کرده و لزوم تعمیر و آبادی آن را متذکر شده است: «حلوان همین زهاب معروف است که در راه کرمانشاه است به بغداد،و قبر آن معظم(احمد بن اسحاق)در نزدیک رودخانهء آن قریه است به فاصلهء تقریبا هزار قدم از طرف جنوب؛و بر آن قبر بنای محقری است خراب و از بیهمتی و بیمعرفتی اهل ثروت آن اهالی،بلکه اهل کرمانشاه و مترددین چنین بینام و نشان مانده و از هزار نفر زوار یکی به زیارت آن بزرگوار نمیرود،با آنکه کسی که امام علیه السلام خادم خود را به طی الارض با کفن برای تجهیز او بفرستد و مسجد معروف قم را به امر آن جناب بنا کند و سالها وکیل در آن نواحی باشد،بیشتر و بهتر از این باید با او رفتار کرد و قبرش را مزار معتبری باید قرار داد که از برکت صاحب قبر و به توسط او به فیضهای الهیه برسند941."