ملخص الجهاز:
"میدانیم افغانستان137 سال پیش با انتشار نخستین نشریه با نام«شمس النهار»در سال 1875 میلادی،پا به عرصه مطبوعات نهاد و سرنوشتمطبوعات در این کشور تا به امروز فراز و فرودهای زیادی راگذرانده است.
عبد الحیحبیبی نیز از جمله کسانی است که به وجود این نشریه که هیچبرگی نیز از آن باقی نمانده،اعتقادی ندارد و دلیل این اشتباه را ذکرنام کابل در انتهای نام نخستی نشریه،شمس النهار کابل میداند،اما آنچه تمام صاحبنظران بر آن اتفاقنظر دارند،این است کهسید جمال الدین به امیر شیر علی خان پیشنهاد کرد تا در افغانستاننشریهای منتشر شود و امیر نیز پشنهاد سید جمال را پذیرفت ودستور به انتشار شمس النهار داد.
مؤلفان کتاب هدف از تألیف آن را اینگونه برشمردهاند:«امیدواریماین مجموعه بتواند به رمزگشایی فضای پر تبوتاب سیاسی-اجتماعی سه دهه گذشته کمک نماید،و به واسطه آن نه تنهاجایگاه مطبوعات مهاجران افغانستانی در آن دوران را مشخصسازد،بلکه علاقهمندان و پژوهشگران این حوزه را نسبت بهعملکرد و جهتگیری سیاسی گروهها و احزاب افغانستانی آگاهیبیشتری ببخشد»(ص 8).
براساس آماری که در صفحه 18 کتابارائه شده است،طی این سه دهه 690 نشریه در 22 کشور جهان به قلم مهاجران افغانستانی منتشر شدهاند.
مؤلفان در بررسی روند رشد نشریات و رکود آنها چهار دورهتاریخی را از یکدیگز متمایز کردهاند: 1-دوره اول:حکومت کمونیستی افغانستان از هفتماردیبهشت 137 تا 27 فروردین 1371 که اوج تأسیس نشریاتمهاجران در ایران به شمار میآید،از سال 1357 تا 1370 حدود115 عنوان نشریه در ایران منتشر شد.
به نظر میرسد محتوای برخی از این نشریات در کشورهایمیزبان و یا در کشور مبدأ مهاجران(افغانستان)تأثیرگذارتر بودهاست،که در این صورت باید در مدخلها به این مطالب اشاره کردو حتی نمونههایی از نثر مطالب و یا عکسها و طرحهای نشریاترا دستهبندی کرد و در مقدمه کتاب آورد."