الگویابی زیستی، روانی و معنوی در افراد وابسته به مواد و تدوین برنامه مداخله برای ارتقای تاب آوری مبتنی بر روایت شناسی شناختی و روان شناسی مثبت نگر مقالة

مقدمه: در طول چند دهه گذشته، پژوهش‌ها در خصوص سوء مصرف و وابستگی به مواد، از نگاه صرف به عوامل خطرآفرین به سوی عوامل حفاظتی تغییر جهت داده است. از سوی دیگر، در طول دو دهه گذشته مفهوم تاب‌آوری در حوزه روان‌شناسی تحولی توجه‌ای روزافزون کسب کرده است. چرخش تمرکز از خطر به تاب‌آوری به واسطه ناکامی تأکید بر شناسایی عوامل خطرآفرین ناشی می‌شود. روش: جامعه پژوهش شامل، کلیه معتادین مراجعه کننده به مراکز درمانی شهر تهران بود که از بین آنها نمونه‌ای با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب شد. نمونه در مجموع 319 نفر (مذکر)، شامل دو گروه افراد وابسته به مواد (150 نفر) و غیر وابسته به مواد (169 نفر) بود که از این تعداد پرسشنامه‌های ناقص حذف و در نهایت 126پرسشنامه از معتادان و 108پرسشنامه از افراد سالم مورد تحلیل قرار گرفت. جهت تعیین برازش مدل بر اساس متغیرهای فرض شده در پژوهش، با استفاده از نرم افزار LISREL ابتدا، رابطه متغیرهای بنیادین اولیه با متغیرهای درون‌زاد نهایی بررسی شد. در ادامه، رابطه متغیرهای پایه با متغیرهای واسطه‌ای بررسی شد و در نهایت، رابطه متغیر واسطه‌ای با متغیر درون‌زاد با کنترل متغیر برون‌زاد تعیین شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد مدل پیش‌بینی شده برای تاب‌آوری در برابر مواد برازش لازم را داشت. نتیجه‌گیری: در این تحقیق برنامه‌ای مبتنی بر مدل زیستی روانی معنوی جهت مداخلات آموزشی برای افزایش تاب‌آوری افراد معتاد، تدوین شد.

"جدول 1: نتایج آزمون t مستقل در بین گروه‌های نمونه بر اساس عوامل سنجیده شده متغیر شاخص گروه ها تعداد میانگین انحراف استاندارد مقدار t تاب‌آوری عادی 108 48/61 63/15 *41/4 معتاد 70 42/50 33/17 معنویت و دین‌داری عادی 108 61/94 02/28 *59/2 معتاد 70 48/105 05/28 شیوه زندگی ـ نیاز به تأیید عادی 108 87/24 25/3 76/1 معتاد 70 82/23 17/4 شیوه زندگی ـ کنار آمدن عادی 108 69/31 32/5 **17/4 معتاد 70 21/28 59/5 شیوه زندگی ـ مسئولیت‌پذیری عادی 108 25/26 54/5 27/0 معتاد 70 26 47/6 شیوه زندگی- محتاط بودن عادی 108 42/13 08/3 93/1- معتاد 70 40/14 39/3 شیوه زندگی ـ تعلق / علاقه اجتماعی عادی 108 10/26 94/2 **12/4 معتاد 70 80/23 01/4 شیوه زندگی ـ کوشش برای رسیدن به کمال عادی 108 42/18 28/2 *60/2 معتاد 70 47/17 54/2 شیوه زندگی ـ مستحق بودن عادی 108 05/17 4 62/0 معتاد 70 61/16 93/4 شیوه زندگی ـ مورد علاقه همه بودن عادی 108 14/9 65/1 77/0- معتاد 70 35/9 83/1 شیوه زندگی ـ ملایمت عادی 108 17 29/2 45/1 معتاد 70 41/16 82/2 شیوه زندگی ـ سخت‌گیری عادی 108 09/20 53/2 82/1 معتاد 70 22/19 38/3 آسیب‌پرهیزی عادی 108 83/8 63/4 *23/2- معتاد 70 37/10 38/4 پشتکار عادی 108 74/2 38/1 02/2 معتاد 70 34/2 21/1 خودفراروی عادی 108 77/8 36/3 93/0 معتاد 70 31/8 15/3 نوجویی عادی 108 49/9 49/3 *19/5- معتاد 70 30/12 56/3 پاداش ـ وابستگی عادی 108 50/8 42/2 21/1 معتاد 70 04/8 48/2 خودراهبری عادی 108 80/12 48/5 **81/4 معتاد 70 9 59/4 همکاری عادی 108 34/16 27/4 **91/2 معتاد 70 48/14 95/3 خودآگاهی عادی 108 79/25 95/3 **40/3 معتاد 70 55/23 73/4 مدیریت خود عادی 108 53/34 76/6 **58/3 معتاد 70 88/30 44/6 آگاهی اجتماعی عادی 108 48/21 42/3 **17/3 معتاد 70 67/19 11/4 مدیریت رابطه عادی 108 93/32 07/6 **87/2 معتاد 70 21/30 28/6 به منظور بررسی ارتباطات موجود در مدل پیشنهادی پژوهش از رگرسیون گام به گام استفاده شد."