خلاصة:
در گذشته کشور ما با داشتن زمین های حاصلخیز فراوان و بهره گیری مناسب از مدیریت بهینه منابع خاک، همزیستی همگام با محیط زیست را تجربه کرده و سالیان زیادی آن را به عنوان موتور محرکه اقتصاد کشور محافظت نموده است. اما اکنون ایران جزو کشورهایی است که فرسایش خاک به شدت در آن روی میدهد. با توجه به این که مناطق روستایی، بخش عمده ای از منابع طبیعی خاک کشور را در برمی گیرند؛ برنامه ریزی جهت رفع مسائل و به کارگیری شیوه های کارآمد، جهت بهره برداری و مدیریت بهینه ی آن می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات زیست محیطی و اقتصادی- اجتماعی در زمینه توسعه روستاها باشد. روش مطالعه در این مقاله کتابخانه ای- اسنادی بوده و به منظور شناخت وضعیت مدیریت منابع خاک ایران از شیوه توصیفی- تحلیلی بهره گرفته است تا راهکارهای مناسب را بر این اساس ارایه نماید. نتایج نشان می دهد؛ ایران از جمله کشورهایی است که میزان تخریب منابع خاک و سایر منابع طبیعی آن، در مقایسه با سایر کشورهای جهان و حتی منطقه، در حد بسیار بالایی قرار دارد. این وضعیت در نتیجه عوامل طبیعی نامساعد نظیر؛ شیب تند اراضی، بارش های نامنظم و رگباری و عوامل انسانی همچون : نظام بهره برداری نامناسب، حاکمیت شیوه های غیراصولی و غیرعلمی در کشاورزی، روش های آبیاری سنتی و مدیریت ضعیف منابع خاک ایجاد شده است. در نهایت فرسایش مداوم و گسترده خاک، مشکلاتی نظیر کاهش شدید مواد آلی و عمق خاک، شوری و قلیایی شدن و در نهایت زمینه گسترش بیابان زایی در کشور را فراهم ساخته است.
In past، our country Iran survives، with prosperity in fertile lands and use efficient methods in soil and land use. But at present Iran is one of the countries with greatest quantity of soil erosion in world. With regard that، rural area containing large amount of natural sources، planning to overcome current challenges can help to solve numerous of environmental problems in the field of rural development.
Research mythology use documentary process to data gathering and Meta analyze for data analysis. Result of research show that Iran is among that countries whit greatest quantity in soil erosion and degradation of others natural sources and in comparison Iran’s soil sources degradation very highest than other countries in Middle East and other regions in world. This situation is outcome of natural factors including: steep incline of lands، intense precipitation and other natural degradation (similar: Water، forest، pasture)، and human factors including: inappropriate exploitation system، unscientific methods in agriculture operations، traditional irrigation methods، poor management system in soil sources، continuous soil erosion and etc. all natural and human factors resulting in: intense decrease in soil organic and nutrition structure، increasing soil alkalinity and finally continuous trend of desertification.
ملخص الجهاز:
"با توجه به این که مناطق روستایی، بخش عمده ای از منابع طبیعی خاک کشور را در برمیگیرند؛ برنامه ریزی جهت رفع مسائل و به کارگیری شیوه های کارآمد، جهت بهره برداری و مدیریت بهینه ی آن میتواند راهگشای بسیاری از مشکلات زیست محیطی و اقتصادی- اجتماعی در زمینه توسعه روستاها باشد.
با توجه به این که مناطق روستایی، بخش عمده ای از منابع طبیعی خاک کشور را در برمیگیرد؛ برنامه ریزی جهت رفع مسائل موجود و به کارگیری شیوه های کارآمد، جهت بهره برداری و مدیریت بهینه آن ، میتواند راهگشای بسیاری از مشکلات زیست محیطی و اقتصادی- اجتماعی در زمینه توسعه روستایی باشد.
روش تحقیق : پژوهش پیش رو، حفاظت محیط زیست را در پیوند با مدیریت منابع خاک روستایی به شیوه توصیفی– تحلیلی و با استفاده از جمع آوری داده ها به صورت کتابخانه ای مورد توجه و بررسی قرار میدهد و با تحلیل علمی سعی در ارائه راهکارهای مناسب در این زمینه را دارد.
همچنین مهم ترین عوامل انسانی فرسایش و تخریب خاک در ایران شامل موارد زیر است : شیوه های نادرست زراعت و کشت در اراضی کشاورزی، روش های سنتی آبیاری و عدم توسعه روش های بهینه و نوین ، استفاده بیرویه و غیراصولی از کودها و آفت کش های شیمیایی، روش های شخم نامناسب به ویژه در زمین های شیب دار، ضعف مدرنیزاسیون کشاورزی، فشار دام بر مرتع و تخریب مراتع ، قطع و تخریب روزافزون جنگل ها، تغییرات نادرست کاربری زمین ، شور شدن و کاهش میزان رطوبت پذیری خاک در زمین های کشاورزی به علت روش های نامناسب کشت و زرع و آبیاری ."