خلاصة:
هدف از پژوهش، شناسایی مهارت های اجتماعی مورد نیاز دانشآموزان عقب مانده ذهنی در دوره های ابتدایی و راهنمایی تحصیلی بود. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی بود و برای جمع آوری داده های مورد نظر از پرسشنامه شناسایی مهارت های اجتماعی استفاده شد. به منظور تهیه و تدوین پرسشنامه مورد نظر، ابتدا با بررسی پیشینه موجود، مصادیق مهارت های اجتماعی مربوط به دانشآموزان عقب مانده ذهنی شناسایی شد. در مرحله بعد پرسشنامه اولیه تهیه شد و پس از مطالعه مقدماتی و محاسبه ویژگی های روان سنجی، پرسشنامه نهایی در اختیار سه گروه از والدین، معلمان و متخصصان قرار گرفت. بدین منظور 151 نفر از والدین و 144 نفر از معلمان با استفاده از روش نمونه گیری خوشهای و 42 نفر از متخصصان با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. پس از تحلیل دادهها، مهارت های اجتماعی مورد نیاز دانشآموزان عقب مانده ذهنی در نه مولفه به شرح زیر شناسایی شد: 1) مهارت های اجتماعی مربوط به محیط مدرسه، 2) مهارت های اجتماعی مربوط به کلاس درس، 3) مهارت های بین فردی، 4) مهارت های خودمدیریتی، 5) مهارت های تصمیم گیری و حل مساله، 6) همکاری، 7) مهارت های مربوط به جرئت ورزی، 8) مهارت های اجتماعی مربوط به عواطف و احساسات، 9) مهارت های اجتماعی مربوط به جامعه. همچنین نتایج نشان داد که همه مهارت های اجتماعی فهرست شده در پرسشنامه از نظر هر سه گروه مورد مطالعه اهمیت بالایی دارد. بنابراین، توصیه می شود در برنامه ریزی درسی، اجرای طرح های پژوهشی و اجرای برنامه های مداخله ای برای دانش آموزان عقب مانده ذهنی، به نظرات هر سه گروه توجه شود.
ملخص الجهاز:
Kamps & Kay افزایش یکپارچگی اجتماعی و آموزش (فیلر و ایکس یو٢٠٠٦،١)، کاهش رجـوع نوجوانـان بـه دادگاه ها (هامند٢، ١٩٩١)، کاهش سوءاستفاده از الکل و دارو(پنتز٣ و همکـاران ،١٩٩٧)، افـزایش پیشرفت تحصیلی و مـشارکت بیـشتر در فعالیـت هـای مدرسـه (غنـی آبـادی ،١٣٨٤؛ مـالکی و الیـوت ،٢٠٠٢؛ فـانتوزو٤ و همکـاران ،٢٠٠٤)، یـک درمـان اصـلی بـرای کودکـان و نوجوانـان پرخاشگر (نانگل ٥ و همکاران ،٢٠٠٢؛ واحدی و فتحـی آذر،١٣٨٥)، مؤفقیـت در کـار یـا شـغل (اریلی ٦ و همکـاران ،٢٠٠٤)، کـاهش در سـازش نایـافتگی هـای اجتمـاعی (سـیورز و جـونز‐ بلنــک ٢٠٠٨،٧)، افــزایش در مفهــوم خــود، خودکارآمــدی اجتمــاعی و کــاهش در مــشکلات درونی سازی (هارل٨ و همکاران ،٢٠٠٨)، کاهش مـشکلات هیجـانی ‐ رفتـاری ماننـد نارسـایی توجـه / فـزون کنـشی ، اخـتلال سـلوک و تـضادورزی (کامینـگ ٩ و همکـاران ،٢٠٠٨؛ پـریس و ملور٢٠٠٨،١٠؛ و تویسرکانی راوری و همکاران ١٣٨٧) می شود.
Caldarella & Merrell مهارت های اجتماعی مورد نیاز دانش آموزان از دیدگاه های مختلـف انجـام شـده اسـت ، ماننـد پژوهش های آیـدوگان و همکـاران (٢٠٠٩)، لـین ١ و همکـاران (٢٠٠٧)، مـی یـر٢ و همکـاران (١٩٩٠) که نظرات والدین و معلمان را در این ارتباط بررسی کردند.
مهارت های اجتماعی مربوط به عواطف و احساسات : بر اساس سطوح معناداری ، تفاوت نظرات والدین ، معلمان و متخصصان در همـة مهـارت هـای اجتمـاعی مربـوط بـه عواطـف و احساسات معنادار است .
همچنـین پیـشنهاد می شود برای انجام دادن پژوهش های مداخله ای در ارتباط با آموزش مهـارت هـای اجتمـاعی بـه دانش آموزان عقب ماندة ذهنی ، از مهارت های شناسایی شده در این مطالعه استفاده شود.