اشاره به دیدگاه مکتب تفکیک در باب معارف بشری مقدمة ومراجعة

از آنجا که فلسفه بهعنوان مادر علوم شناخته میشود و ابزار اصلی فیلسوفان در مواجهة با جهان خارج و عالم انسانی، همان عقل است، بدین منظور مبحث حاضر با اشاره به دیدگاه اهالی مکتب تفکیک در این خصوص آغاز میشود و اشاراتی نیز به برخی مباحث دیگر ـ نفس و وجودشناسی ـ میشود. میرزا مهدی اصفهانی با صراحت کامل سلوک طریق برهانی را برای همة افراد حرام دانسته، میگوید: «هر عقلی که به مقام معرفت ترکیبی رسیده (و هدایت یافته باشد) مستقلا به حرمت سلوک برهانی برای همة افراد بشر فتوا میدهد؛ زیرا آن را حجاب و مانع میبیند، چون هیچ نفع و سودی ندارد و عقلی که به این مقام نرسیده باشد، بلکه در مقام بساطت و قوة ترکیب باقی مانده باشد، به جهت وجود این احتمال که سلوک برهانی موجب وقوع در هلاکت ابدی و دوری از خدای مورد دعوت انبیا میگردد، مستقلا به وجوب احتیاط و زشتی فرو رفتن در برهان حکم میکند. از جمله میرزا مهدی اصفهانی با شدت حکم به بطلان تمامی علوم بشری و براهین منطقی و تنافی و تباین کلی آنها با علوم الهی کردهاند، تا آنجا که قیاس ابلیس را در اعتذار ترک سجده بر حضرت آدم برهان شمرده و حکم به باطل بودن همة قضایای حقیقیه و خارجیۀ علوم کرده است؛ زیرا همة تعقلات و تصورات و تصدیقات ظلمت میباشند که از این میان، بزرگ‌ترین حجاب معرفت، تعقل است که خرق آن جز با ترک تفکر ممکن نیست. »۱۷ پیروان مکتب تفکیک بر این عقیده هستند که هیچ نیازی به علوم بشری وجود ندارد و تعالیم پیامبران خود به تنهایی برای سعادت بشر کافی است و علوم دیگر هیچ ارزشی ندارد و نیازی به یادگیری آنها نیست.