ملخص الجهاز:
"(ص 9)همچنین تجربهی حضور گستردهی قبایل صحراگرد غز در ایران ودر نتیجه،انتقال مناسبات و شیوهی تولید کوچرویی مرسوم آسیای میانه به درونفلات ایران و تبدیل این شیوه به یکی از عناصر اساسی در ساختار اقتصادی-اجتماعی ایران،مقولهی دیگری است که اهمیت مطالعه در باب مناسبات شهریدر ایرانی دورهی سلجوقی را دو چندان میکند چه با مداخلهی مؤثر بخش سیاسی و دیوانسالاری سلجوقیان در نهایت توازن ظریفی بین سه بخش اجتماعی برقرارشد و از تمایل غلبهجویانهی بخش کوچهرویی بر بخشهای شهری و روستایی،که انحطاط اجتماعی-اقتصادی جامعهی ایران را در پی داشت،جلوگیری شد.
چه در این دوره،الگوی شهرهای ایران به تکامل رسیدپرداختن به گونههای کلی شهر در این دوره؛شهرهای سرحدی،میانی،درونیو تشریح ویژگیهای هر یک و نیز اشاره به نوآوریهایی چون ظهور بازار درکالبد شهری دورهی ساسانی،از محورهای اصلی این بحث است.
(ص 110)نویسنده پس از پرداختن به این بحث بهتشریح مفهوم و ویژگیهای شهر سلجوقی،عناصر کالبدی آن(قلعه و دژ،مسجدجامع،بازار و محلات)،شبکه و سلسله مراتب شهری(با عنایت به سلسله مراتباقامتگاههای قرون میانه)و نیز کارکردهای اقتصادی،ارتباطی،فرهنگی،سیاسی،اداری،نظامی و امنیتی آنها پرداخته است.
فصل نهایی کتاب نیز به وضعیت مبادله و توزیع در شهرهای ایران دورهیسلجوقی اختصاص یافته که از آن با تعبیر کلی بازار یاد شده است.
گروهبندی فعالان بازار شامل تعریف و تشریح ویژگی تاجران(مقیم،غیر مقیم)،خردهفروش،مناسبات بازار،اشکال مناسبات پولی و مالی در بازارها و توضیحموانع رشد و گسترش«سرمایهی تجاری»(حکومت،نوسانات اجتماعی،محدودیتهای نظامی،بروز انسداد در وضعیت سرمایهی تجاری،وضعیتخاص مالکیت خصوصی،گریز سرمایهی تجاری و متصرفان مازاد اقتصادی)از دیگر مباحث این فصل است که در آن نویسنده به خوبی به ماهیت و جزئیاتمسائل یاد شده پرداخته است."