خلاصة:
>
در این گزارش، چاپ هشتم یک منبع درسی دانشگاهی باارزش در زمینه تاریخ
روابط بینالملل نقد و بررسی شده است. گذشته از ویژگیهای مثبت این کتاب ــ
ازجمله توجه دانشگاهیان و عموم مردم به آن ــ چندین اشکال و ایراد قابل توجه
در نگارش و املای متن دیده میشود که برای روانی و سادگی مطلب ایجاد مشکل
میکند. علاوه بر اینها، موارد ضعف دیگری مشاهده میشود که با عنوان نقاط
ضعف در بخش روش پژوهش و محتوا تجزیه و تحلیل شده است. تحلیل سنتی و
تا اندازهای واقعگرایانه از نقش انحصاری دولتهای بزرگ در رخدادهای
بینالمللی همراه با جبرگرایی تاریخی و طبیعتگرایی نویسنده و همچنین موارد
ضعف محتوایی ــ ازجمله ضعف در ترجمه، برداشت، توضیح، منبع، و
اغراقگویی و برخورد ارزشی مؤلف کتاب در تحلیل وقایع ــ نیاز به تجدیدنظر در
چاپ بعدی این اثر را دو چندان ساخته است.
ملخص الجهاز:
"در این کتاب، چندین بار از تقابل میان لیبرالیسم بورژوازی با استبداد اشرافی سخن به میان آمده اما به تقابل مذهبی میان مسیحیت و اسلام که وجه بارز تشکیل اتحادهای مقدس و انجیلی و اتحاد اسلام و تلاش عثمانی برای حفظ یکپارچگی خود و نزدیکی به ایران بود و همچنین مانع از دعوت عثمانی به بسیاری از کنگرهها و کنفرانسها و عدم تمایل این امپراتوری در این باره میشد، کشمکش مذهبی در اروپا ازجمله انگیزه جنگ میان آلمان پروتستان و فرانسه کاتولیک، کشمکش علم و مذهب، برخورد کلیسا و دولت و در نیمه دوم قرن نوزدهم، انقلاب اقتصادی در آلمان پس از امپراتوری، سیاستهای ضدکاتولیکی بیسمارک و انتشار نظریه داروین درباره اصل انواع در سال 1859 م.
به انقلاب صنعتی و انقلاب فرانسه و همچنین پیشرویهای ناپلئون اشارهای نشده است؛ درحالیکه بدون مطالعه آثار اساسی این سه رویداد مهم، بهنظر میرسد که فهم مسائل سالهای پس از کنگره وین ناممکن باشد؛ مسائلی مانند: روشنفکری، انقلاب اقتصادی، اکتشافات علمی و پزشکی، مهاجرت و رشد بیرویه شهرها، انقلاب صنعتی دوم، سازماندهی طبقه کارگر صنعتی، تغییر ساختار صنعت و پیدایش کارتلها و تراستها، مسائل و مشکلات بزرگ جهانی ازجمله محیط زیست، حقوق بشر، اختلافات ارضی و خریدهای نظامی، تغییر ساختار صنایع مادر، طرح نظامهای اقتصادی مهمی چون لسهفر و اصلاحات اقتصادی و کار و کارگری، پدیدهای بهنام استعمار نو یا امپریالیسم درمیان کشورهای صنعتی اروپایی و انتشار آن به سرزمینهای دیگر، ظهور دو طبقه جدید بهنام متوسط یا سرمایهدار و طبقه کارگر صنعتی و ضدیت آن دو با یکدیگر و تلاش بیوقفهای کهبرای آموزش و پژوهش علمی صورت گرفت تا اختراعات و ابداعات نوینی را درخدمت بشر قرار دهد، سقوط طبقه زمیندار و قدرتیافتن طبقه متوسط در زمینههای اقتصادی و سیاسی و فرهنگی و کاهش اقتدار و مشروطهشدن اختیارات شاهان و کوتاهشدن دوره رهبری جامعه و اتکای آن به رأی مردم و همچنین لغو بردگی که از آثار انقلاب فرانسه و توسعهطلبیهای ناپلئون در اروپا، آفریقا و آسیا بود."