سرمقاله - داده‌پردازی فقه شیعه، نیازها و چالش‌ها Editorial

گنجینه میراث فقهی تشیع، با گذشت قرون و اعصار گسترده شد و منابع و کتب فقهی بی شماری به نگارش در آمد. فقها در طول زمان، به رغم رویارویی با شرایط دشوار و مشکلاتی که گریبانگیرشان بوده، از تدوین اندیشه ها و آرای خود دست بر نداشته و آثار سرشار از مباحث نفیس و ارزشمند فقهی را فراهم آورده اند. اما میراث گذشتگان هر چند فاخر و غنی باشد، به تنهایی برای ماندگاری فقه کافی نیست. نیازهای روزافزون انسان ها، مسائل نوپیدا و ظهور و بروز آنها در گردونه زندگی، ضرورت دگرگونی در ساحت فقاهت را بیش از هر زمانی در کانون توجه قرار داده است.

دستیابی فقه به قله رشد و بالندگی حقیقی و یافتن جایگاه واقعی خود در زندگی بشر، تنها در صورتی میسّر است که حوزه‌های علمیه گامی سترگ در تکمیل منابع فقهی و پردازش و بهره‌برداری از آنها بردارند. در شرایط کنونی، بسیاری از تألیفات و تلاش‌های شایسته فقهای گذشته و حال در صورتی که به شکل نرم‌افزاری ارائه نشوند، نمی‌توانند جایگاه مناسب خود را در نهضت بالندگی فقه و پاسخگویی به نیازهای زمانه به دست آورند. رویکرد جدیدی که می‌توان آن را «نهضت تبدیل منابع مکتوب به نسخه‌های الکترونیکی» نام نهاد، باید بر یک طرح جامع و فراگیر استوار باشد تا به تدریج نرم‌افزارهای فقهیِ تولیدی را در یک مسیر تکاملی هدایت کند و منجر به تولید نرم‌افزار جامع شود؛ طرحی که از سویی به فرآیند استنباط فقهی نظر داشته و از سوی دیگر، به اقتضائات پویایی فقه و بایسته‌های پژوهش‌های نوین به طور کامل توجه کند.