چکیده:
مقاله حاضر تلاشی است برای تحلیل روایت تعامل اخلاق قهرمانی و منطق زندگی روزمرة مدرن از منظر جامعه شناسی سینما. حوزة مورد مطالعه ، آثار سینمایی مسعود کیمیایی است . برای صورت بندی نظریه ای دربارة تعامل دیالکتیکی پویاییهای اجتماعی/ تاریخی و آفرینش هنری از آرای دو وینیو، لوکاچ و لونتال استفاده شده است . سپس با به کارگیری روش تحلیل روایت ساختارگرا و نشانه شناسی ساختاری آثار سینمایی کیمیایی مطالعه شده است . از میان این آثار، دو فیلم قیصر و محاکمه در خیابان به شیوه نمونه گیری نظری- هدفمند انتخاب شده اند. البته هر یک از این دو فیلم با فیلم دیگری متعلق به دوره خودشان مقایسه شده اند. نتایج تحقیق نشان میدهد که سینمای کیمیایی روایت گر تغییر شکل اخلاق قهرمانی در جامعه ایران و ادغام قهرمان در زندگی روزمره است . به موازات گسترش مدرنیزاسیون در چند دهه اخیر، منطق عقلانیت ابزاری بر روابط و مناسبات بین آدمیان سیطره یافته و مسلک قهرمانی (که مبتنی بر عقلانیت غایی و باورهای استعلایی است ) به حاشیه رفته است .
خلاصه ماشینی:
"بدین معنا که سعی بر آن است ضمن مفروض گرفتن تعامل دیالکتیکی بین دینامیسم اجتماعی/ تاریخی و آفرینش هنری ، این مسئله مورد تحلیل قرار گیرد که تعامل اخلاق قهرمانی و منطق زندگی روزمره در سینمای کیمیایی چگونه روایت شده است .
یکی از مفروضات پژوهش حاضر این است که به موازات گسترش مدرنیزاسیون در جامعه ایران ، زیست - جهان های سنتی با تمام قواعد و عرف ها و معناسازیهای نهفته در آن ها دست خوش تغییر شده اند و خط سیر این تغییر، درست به سبب سیطرة منطق مبادله و عقلانیت ابزاری، به سوی افول مسلک قهرمانی و ادغام قهرمان در روزمرگی معطوف بوده است .
بنابراین ، تحلیل جامعه شناختی روایت سینمایی این تحولات تلاشی است برای پرداختن به پرسش هایی از این دست : تعامل قهرمان و زندگی روزمره در سینمای کیمیایی چگونه بازنمایی شده است ؟ این سینما چگونه با به کارگیری تمهیدات فرمی و شگردهای فنی (ایماژها، شخصیت پردازیها، زاویۀ دید، نماهای درشت و سربالا، لانگ شات ها، رخدادها و ...
آیا این سینما با برجسته کردن تقابل قهرمان و زندگی روزمره توانسته است روح پویاییهای اجتماعی را در کالبد خود بدمد؟ فیلم های کیمیایی چگونه تجربه های زیسته و معناهای تجسدیافته را به شکلی هنری از نو خلق می کنند؟ و این که این فیلم ها به چه معنا محصول دوران خویش اند؟ آثار سینمایی کیمیایی از سه نقطه نظر تحلیل شده اند : روایت پویایی های اجتماعی، رابطه قهرمان با زندگی روزمرة مدرن و تغییر شکل قهرمان در عصر مدرن ."