چکیده:
امروزه گردشگری به یکی از بزرگترین و پرمنفعت ترین صنایع در اقتصاد جهان تبدیل شده و به عنوان بستری جهت ایجاد تغییرات اجتماعی و اقتصادی در بسیاری از نقاط روستایی کشورهای در حال توسعه به شمار می رود. علاوه بر این، سود صنعت گردشگری در نواحی روستایی صرفا در بهره اقتصادی خلاصه نمی شود، بلکه این مزایا را می توان از زوایای مختلفی همچون بهبود کیفیت زندگی روستائیان و سرمایه اجتماعی ارزیابی کرد. هدف تحقیق حاضر، بررسی نقش گردشگری مذهبی در توسعه روستایی، با تاکید بر کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی می باشد. نوع تحقیق کاربردی، روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات هم به صورت آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (آزمون فریدمن و آزمون ویلکاکسون) صورت گرفته است. جامعه آماری تحقیق، شامل خانوارهای روستای قپچاق که طبق سرشماری سال 1390، دارای 963 خانوار و 3562 نفر جمعیت می باشد، طبق فرمول کوکران تعداد نمونه لازم 242 خانوار بدست آمد. یافته های تحقیق نشان می دهد، گردشگری مذهبی در بین ابعاد اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و زیست محیطی تنها در بعد کالبدی بهبود وضعیت کیفیت زندگی خانوارهای روستاهای مورد مطالعه به همراه داشته است، همچنین یافته های تحقیق در ارتباط با سرمایه اجتماعی خانوارهای روستاهای مورد مطالعه نشان می دهد، در بعد انسجام وضعیت خانوارهای مورد مطالعه بعد از گسترش گردشگری مذهبی بهبود داشته، اما در ابعاد مشارکت و اعتماد اجتماعی، بعد از گسترش گردشگری مذهبی از سطح این ابعاد کاسته شده است.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي تحقيق نشان ميدهد، گردشگري مذهبي در بين ابعاد اقتصادي, کالبدي, اجتماعي و زيست محيطي تنها در بعد کالبدي بهبود وضعيت کيفيت زندگي خانوارهاي روستاهاي مورد مطالعه به همراه داشته است ، همچنين ١.
نويسنده مسئول: شهرستان مياندوآب، ٥٩٧٧١٥٤٥٥٦ يافته هاي تحقيق در ارتباط با سرمايه اجتماعي خانوارهاي روستاهاي مورد مطالعه نشان ميدهد، در بعد انسجام وضعيت خانوارهاي مورد مطالعه بعد از گسترش گردشگري مذهبي بهبود داشته ، اما در ابعاد مشارکت و اعتماد اجتماعي، بعد از گسترش گردشگري مذهبي از سطح اين ابعاد کاسته شده است .
با توجه به گسترش گردشگري مذهبي در طي چند سال اخير در روستاي قپچاق، تحقيق حاضر با هدف بررسي نقش گردشگري مذهبي در توسعه روستايي و با تاکيد بر کيفيت زندگي و سرمايه اجتماعي و در پي پاسخگويي به سوالات زير تدوين شده است : ١- آيا توسعه گردشگري مذهبي، افزايش کيفيت زندگي خانوارهاي روستايي محدوده مورد مطالعه را در پي داشته است ؟ ٢- توسعه گردشگري مذهبي، چه تغييراتي را در سرمايه اجتماعي خانوارهاي روستايي محدوده مورد مطالعه را در پي داشته است ؟ مباني نظري گردشگري مذهبي که ريشه در باورها و اعتقادات ديني - مذهبي دارد، به مفهوم تخصصي خود فراتر از وابستگي به زمان و اوقات فراغت ، عامل مهم جغرافياي انساني در شکل گيري مسافرت، ايجاد تمرکز و چشم انداز فرهنگي است (تقوايي و همکاران، ١٣٨٩: ٣٧).
يافته هاي مربوط به سطح کيفيت زندگي خانوارهاي روستايي مورد مطالعه بعد از توسعه گردشگري مذهبي نشان مي دهد، ميانگين ابعاد اجتماعي، اقتصادي، زيست محيطي و کالبدي به ترتيب برابر با ٣/٢، ٣/٢٥، ٣/٢١ و ٣/٩٧ بوده است .