چکیده:
در این مقاله به مقایسۀ دیدگاههای تفسیری دو مفسر بزرگ شیعه و اهل سنت دربارۀ سورۀ انسان پرداخته میشود و ابتدا ساختار کلی دو مفسر و تفسیر آنها و سپس دیدگاههای موجود در مورد آیات سورۀ انسان بررسی میگردد. مهمترین تفاوت دیدگاهی، به شان نزول و مکی یا مدنی بودن سوره انسان مربوط میباشد که سید قطب به مکی بودن سوره قائل بوده و علامه طباطبایی مانند دیگر مفسران شیعه به مدنی بودن و نیز نزول آن در شان اهل بیت علیهم السلام نظر داده است؛ به این صورت که در پی ادای نذر خاندان علی علیه السلام برای شفای حسنین علیهم السلام و مراجعه مسکین و یتیم و اسیر بر در خانهشان، این سوره در شان بزرگواریها و کرامات آنان، نازل گشت که با توجه به دلایل و مدارک ارائه شده مانند وجود کلمۀ «اسیر» در آیۀ هشتم این سوره مشخص میشود که مدنی بودن سوره و نزول آن در شان اهل بیت علیهم السلام محرز و غیرقابل انکار است.
خلاصه ماشینی:
سوره انسان در تفاسير «الميزان» علامه طباطبايي و «في ظلال القرآن» سيد قطب علياشرف كرمي چكيده در اين مقاله به مقايسۀ ديدگاههاي تفسيري دو مفسر بزرگ شيعه و اهل سنت دربارۀ سورۀ انسان پرداخته میشود و ابتدا ساختار كلي دو مفسر و تفسير آنها و سپس ديدگاههاي موجود در مورد آيات سورۀ انسان بررسي میگردد.
مهمترين تفاوت ديدگاهي، به شأن نزول و مكي يا مدني بودن سوره انسان مربوط ميباشد كه سيد قطب به مكي بودن سوره قائل بوده و علامه طباطبايي مانند ديگر مفسران شيعه به مدني بودن و نيز نزول آن در شأن اهل بيت علیهم السلام نظر داده است؛ به این صورت كه در پي اداي نذر خاندان علي علیه السلام براي شفاي حسنين علیهم السلام و مراجعه مسكين و يتيم و اسير بر در خانهشان، اين سوره در شأن بزرگواريها و كرامات آنان، نازل گشت كه با توجه به دلايل و مدارك ارائه شده مانند وجود كلمۀ «اسير» در آيۀ هشتم اين سوره مشخص میشود كه مدني بودن سوره و نزول آن در شأن اهل بيت علیهم السلام محرز و غيرقابل انكار است.
در مورد آيه سوم، نظر سید قطب بر اين است كه پس از اينكه انسان فهميد كه چيز قابل ذكري نبوده و ارادۀ خداوند بر اين قرار گرفته كه او به وجود بيايد «و قوه شنوايي و بينايي و نيز قدرت شناخت به او داده و انتخاب راه را به خودش واگذار كرده است، شكر و سپاسگزاري نزديكترين فكري است كه بر قلب هدايت يافته عارض ميشود و اگر شكرگزاري نكرد پس ناسپاس ميباشد.