مطالعه ی تطبیقی نهاد تعهدات تخییری مقاله

تضمین بیشتر انجام موضوع تعهد، مطلوب هر متعهدله است. ذی نفع قرارداد به دنبال روشی بهتر جهت وصول مطالبات خویش است. از سوی دیگر متعهد با حسن نیت نیز درصدد انجام تعهد و بری شدن از مافی الذمه ی خود می باشد. لذا برای وی نیز تدارک طریقه ای بهتر جهت رها شدن از تعهدات ناشی از قرارداد، امری مطلوب به شمار می رود. استفاده از نهاد تعهدات تخییری، یکی از روش هایی است که می تواند زمینه ی رسیدن به این هدف را برای طرفین فراهم سازد. در این تعهدات به جای آن که متعهد، یک موضوع تعهد را بر ذمه قبول کند، دو یا چند موضوع را متقبل می شود تا امکان انجام تعهد از میان هر یک از این موضوعات برای وی فراهم آید؛ آن گونه که با انجام یکی از آن ها به عهد خویش وفا کند. این تاسیس حقوقی در غرب شناخته شده و این تحقیق درصدد کشف ریشه های آن در فقه امامیه می باشد تا بتوان اعتبار آن را در نظام حقوقی ایران نیز مورد شناسایی قرار داد

پرسش این است که چگونه تعهدات تخییری با معین بودن موضوع معامله و تعهد قابل جمع اســت ؟ از آن جا که موضوع این تعهدات قابل انتخاب میان یکی از چند چیز است و در واقع موضوع تعهد مردد است در ابتدا می توان چنین نظر داد که چنیــن تعهداتی مغایر حکم ماده ی ١٩٠ قانون مدنی بوده و با ضمانت اجرای بطلان مواجه می شــود؛ از این ظهور باید دست کشید و به مبانی و مواد قانونی نگاهی دوباره نمود. ١ منطقی نیســت که توضیح یک عنوان غیر از آن باشــد؛ چرا که در فرض پذیرش این که مــاده ی ٢١٦ قانون مدنی ناظر بر بند ٣ ماده ی ١٩٠ همین قانون در معنای اخص معین بودن )عدم تردید( است ، باید بنابه تفســیری که این عده از حقوق دانان از بند مزبور ارائه کرده اند، بر نحوه ی خروج مورد معامله از تردید تأکید شــود؛ در حالی که در ماده ی ٢١٦ یاد شده چنین توضیح و تفسیری یافت نمی شود. این که نویســندگان یاد شده بر عدم مردد بودن مورد معامله و تعهد به عنوان شرط اساســی صحت معاملات ناظر بر بند ٣ ماده ی ١٩٠ قانون مدنی نظر دارند، اما تلاش دارند تا در عین حال تعهد تخییری را که ذاتاً مردد اســت نیز شناسایی کنند، به دشواری قابل پذیرش است .