چکیده:
شیخ مفید و صدرا به الهی بودن وحی قرآنی معتقداند. شیخ مفید قائل به حدوث کلام الهی است اما صدرا بنابر تفکیک کلام الهی از کتاب الهی، کلام الهی را قدیم ولی کتاب الهی را حادث میداند. شیخ مفید با انکار نزول جمعی حقایق وحیانی قرآن تنها به نزول تدریجی معارف جزیی وحیانی قائل است اما صدرا با مبانی فلسفی خاص خود هم نزول حقایق معارف وحیانی را بر قلب پیامبر(ص) تبیین کرده و هم قائل به نزول معارف جزئی وحیانی است. شیخ مفید اصرار بر اعجاز لفظی قرآن دارد، اما صدرا گرچه قائل به اعجاز لفظی است ولی تأکید بر اعجاز معنوی قرآن دارد.
Both Sheykhe-Mofid and Molla-Sadra believe to revelation’s divinity. Sheykhe-mofid believed that the word of God is not eternal. Molla-Sadra has separated the word of God and the verbal text of Quran. He has believed that the word of God is eternal but the verbal text of Quran is not eternal. Sheykhe-Mofid believed that the God has created revelatory words and the prophet directly or indirectly has heard these revelatory words and repeated them. He has denied the general revealed knowledge descending as collective and repulsive. Sheykhe-Mofid believed that Quran is an oral miracle. Molla-Sadra believed to both, oral miracle and meaning miracle. But, his main emphasize is on meaning miracle
خلاصه ماشینی:
نزول معارف جزئی وحیانی شیخ مفید معتقد به نزول معارف جزئی وحیانی و الفاظ و اصوات وحیانی است و ماهیت آن را اینگونه تبیین میکند: ایشان ضمن تعریف عرض 1 به امری که در موجود شدن محتاج محل است، 2 کلام را نوعی عرض تلقی میکند، لذا کلام الهی یعنی وحی برای پدید آمدن محتاج محل است که به آن وابسته باشد، محتاج به کیفیت داشتن متکلم نمیباشد، و بر همین اساس، ضمن استناد به نحوهی نزول وحی به حضرت موسی(ع) معتقد است: خداوند کلام خود را برای موسی(ع) در بوتهی درخت یا هوای مماس با آن پدید آورد.
1 بنا بر دیدگاه صدرا، اینگونه نیست که خداوند در لوح محفوظ، کتابت قرآن را با این نظم مخصوص آفریده؛ آنگاه جبرئیل آن را خوانده و حفظ کرده باشد، بلکه بر اساس اصول فلسفی ایشان صور ادراکی اعم از حسی و خیالی و عقلی، نه حال در ماده جسمانی است و نه قائم به آن میباشد، همینطور جوهر آسمانی و جرم لطیف آن هم مادی نیست و به منزلهی آینهای است که صور موجود در نفس کلی آن از عالم امر در آن ظهور پیدا میکند.
صدرا گرچه تبیین فلسفی خود را در مراحل مختلف نزول وحی مستند به آیات قرآنی از جمله آیهی مذکور کرده است، اما بر خلاف شیخ مفید آنگونه که اشاره شد، معتقد است: حقایق قرآن که همان کلام الهی است بر قلب پیامبر اسلام(ص) نازل شده است.