چکیده:
در این مقاله جهت پهنه بندی خطر فرسایش از مدل EPM استفاده شد. در این مدل چهار عامل ضریب فرسایش حوضه آبخیز(Ψ)، ضریب استفاده از زمین(Xa)، ضریب حساسیت سنگ و خاک به فرسایش(Y) و شیب متوسط حوضه (I) در برآورد میزان رسوب و پهنه بندی فرسایش موثر هستند. از آنجایی که عوامل مختلف، تاثیر و درجه اهمیت متفاوتی در فرسایش دارند هر یک از پارامترها با توجه به نسبت اهمیت به کلاسهای متفاوتی طبقه بندی و مطابق مدل فوق در محیط GISعملیات استاندارد سازی بر روی لایه های مزبور اعمال گردید. در نهایت لایه های تهیه شده در مدل تجربی EPM قرار داده شده، تلفیق گردیدند و نقشه پهنه بندی خطر فرسایش حاصل شد. نتایج حاصله از این پهنه بندی نشان می دهد که حدود 57% استان در پهنه فرسایش بسیار شدید، 14% شدید، 5% متوسط، و 24% در طبقات کم و خیلی کم است. بخشهای جنوبی و شمال شرقی استان به واسطه داشتن سنگهای با مقاومت پایین، شیب بالا نسبت به فرسایش از حساسیت بیشتری برخوردار است. نتایج حاصل از این پهنه بندی همچنین نشان داد که در مناطق شمال غربی علی رغم حساسیت بالای تشکیلات زمین شناسی به فرسایش، میزان فرسایش پذیری این منطقه کم می باشد. این مسئله اهمیت پارامتر شیب را نسبت به زمین شناسی در ایجاد فرسایش نشان می دهد.
خلاصه ماشینی:
"چهار عامل در برآورد میزان رسوب و پهنه بندی فرسایش موثر هستند که عبارت است از ضریب فرسایش حوضه آبخیز(Ψ)، ضریب استفاده از زمین(Xa)، ضریب حساسیت سنگ و خاک به فرسایش(Y) و شیب متوسط حوضه (I) که در هر کدام از واحدهای کاری مورد بررسی قرار می گیرد.
در این راستا برای تهیه فرسایش پذیری منطقه مورد مطالعه، نقشه های کاربری اراضی(Xa)، حساسیت سنگ وخاک به فرسایش(Y)، ضریب فرسایش منطقه(Ψ) و شیب متوسط حوضه(I)، در محیطGIS با یکدیگر تلفیق شده و به منظور تعیین ضریب شدت فرسایش از رابطه شماره 1 استفاده شده است.
(رجوع شود به تصویر صفحه) Z : فاکتور شدت فرسایش حوضه Y: ضریب حساسیت سنگ وخاک به فرسایش Xa : ضریب استفاده از زمین Ψ: ضریب فرسایش اولیه حوضه I : شیب متوسط حوضه در شکل شماره (1) مراحل مربوط به این مدل و شرح انجام کار آن آمده است.
حساسیت سنگ و خاک به فرسایش(Y) جهت تهیه این لایه، نقشه زمین شناسی استان به ده کلاس، مطابق جدول شماره 1 طبقه بندی شد که کلاس یک مربوط به سست ترین سنگها با امتیاز 2 و کلاس ده مربوط به مقاوم ترین آنها با امتیاز 25/0 است.
(رجوع شود به تصویر صفحه) نمودار1- درصد فراوانی طبقات در پهنه بندی فرسایش با توجه به نقشه شماره1 کلاس فرسایش خیلی شدید( I ) در جنوب و شمال شرق استان، کلاس فرسایش متوسط و شدید ( II ) ( III ) اغلب به صورت پراکنده در سطح استان مشاهده می شود."