چکیده:
اگرچه پیشرفتهای شگرف فناوری اطلاعات و ارتباطات و مظاهر عینی آن، در قالب ابزارها و شیوههای نوین ارتباطی، تحول عمیقی در سطوح مختلف زندگی اجتماعی و فعالیتهای روزمرة افراد ایجاد کرده است و بهکارگیری دستاوردهای حاصل از این فناوریها در جوامع امروز امری اجتنابناپذیر است، اما آشنایی و علاقهمندی آحاد و اقشار مختلف جامعه به این پدیدههای نوین و به تبع آن رواج استفاده از آنها در میان گروههای جامعه به علل مختلف یکسان نخواهد بود و درنتیجه مسئلة شکاف دیجیتالی بهوجود خواهد آمد. هدف این پژوهش بررسی ابعاد مختلف شکاف دیجیتالی و عوامل مؤثر در آن در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان است. پژوهش حاضر به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامة محققساخته صورت گرفته است. نمونة آماری این پژوهش ۳۷۴ نفر است که با روش نمونهگیری سهمیهای و استفاده از فرمول کوکران برای 14507 دانشجوی دانشگاه اصفهان بهدست آمد. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که جنس و درآمد از عوامل تأثیرگذار در شکاف دیجیتالی در بین دانشجویان بهحساب نمیآیند. افزایش میزان استفاده از کامپیوتر و اینترنت به کاهش شکاف دیجیتالی منجر میشود. این موضوع دربارة مشارکت آنلاین نیز صادق است. درواقع، هرچه میزان مشارکت آنلاین افراد از طریق شبکههای اجتماعی مجازی، ایمیل، چت، و وبلاگ بیشتر میشود؛ شکاف دیجیتالی کاهش پیدا میکند. همچنین یافتههای پژوهش حاکی از تأثیر اضطراب ناشی از استفاده از کامپیوتر در افزایش شکاف دیجیتالی است. علاوه بر این، میزان اضطراب ناشی از کار با کامپیوتر در بین زنان بیشتر از مردان است
خلاصه ماشینی:
تحلیل جامعه شناختی وضعیت شکاف دیجیتالی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان وحید قاسمی 1 صمد عدلی پور** چکیده اگرچه پیشرفت های شگرف فناوری اطلاعات و ارتباطات و مظاهر عینی آن ، در قالب ابزارها و شیوه های نوین ارتباطی ، تحول عمیقی در سطوح مختلف زندگی اجتماعی و فعالیت های روزمرة افراد ایجاد کرده است و به کارگیری دستاوردهای حاصل از این فناوری ها در جوامع امروز امری اجتناب ناپذیر است ، اما آشنایی و علاقه مندی آحاد و اقشار مختلف جامعه به این پدیده های نوین و به تبع آن رواج استفاده از آن ها در میان گروه های جامعه به علل مختلف یکسان نخواهد بود و درنتیجه مسئلة شکاف دیجیتالی به وجود خواهد آمد.
بررسی مفهوم شکاف دیجیتالی روشن خواهد ساخت که دانشجویان در چه زمینه هایی دسترسی قابل قبولی به کامپیوتر و اینترنت دارند و قادر به بهره برداری از قابلیت های این فناوری های نوین هستند و در چه مواردی با مشکل مواجه اند و لازم است که نظام آموزشی برای رفع آن برنامه ریزی کند.
از معدود تحقیقات انجام شده در ایران می توان به موارد ذیل اشاره کرد: احمدنیا، در مقالة خود با عنوان «جایگاه زنان در جامعة اطلاعاتی : شکاف دیجیتالی بر مبنای جنسیت »، با ارائة آماری معتقد است که نابرابری و شکاف دیجیتالی بر مبنای جنسیت وجود دارد و طبق این آمار معتقد است که حضور زنان در عرصة فناوری اطلاعات و اینترنت ، حتی در کشورهای توسعه یافته مانند امریکا و غرب نیز، کمتر از مردان است .
Meredyth et al) معتقدند که بحث در مورد شکاف دیجیتالی دیگر لزوما مربوط به دسترسی جهانی به کامپیوتر نیست ، بلکه دربارة این است که مردم چرا و چگونه از فناوری های جدید و اینترنت استفاده می کنند.