چکیده:
آیه 24 سوره نساء که به «آیه متعه» نیز معروف است، از جمله آیات پربحث و مناقشه میان مفسران شیعه و سنی است. علاوه بر اختلاف دیدگاهها در معنا و تفسیر آیه، وجود برخی از روایات مشعر به قرائت متفاوت این آیه و وجود عبارت اضافه در برخی از قرائتهای منسوب به صحابه و ائمه (ع) باعث گردیده است که این آیه از جنبه قرائت و شبهة تحریف قرآن نیز دارای اهمیت گردد. در این نوشتار با بررسی متنی و سندی روایات نقل شده در منابع شیعی، واکاوی اظهار نظر مفسران بزرگ شیعه در دورههای گوناگون تاریخی، بررسی تفاسیر روایی اهل سنت و بیان دیدگاههای برخی از مستشرقان تلاش شده است که دامان شیعه از اتهام قول به تحریف قرآن پاک و منسوب بودن قرائت متفاوت قرآن به ائمه (ع) در این آیه رد گردد.
خلاصه ماشینی:
یکی از بهانه هایی که برخی از علمای اهل سنت و مستشرقان برای متهم کردن شیعه به داشتن اعتقاد به تحریف قرآن مطرح کرده اند، وجود برخی از روایات تفسیری در مجامع روایی شیعه است که در آن ها به هنگام نقل آیه ، کلمه یا عبارتی اضافه بر آن چه که در قرآن های رسمی آمده ، ذکر شده است .
(طوسی ، ١٤١٢، ج٣، ص١٦٧؛ طبرسی ، ١٣٧٢، ج٣، ص٧٥) مهم ترین دلیل ظهور این آیه در نکاح متعه قرائن لفظی موجود در آن و توجه به سیاق است چرا که کلمه «استمتاع » ظهور در متعه و ازدواج موقت دارد و از روایات برخی از اصحاب و تابعانی نظیر ابن عباس ، ابن مسعود، ابی بن کعب ، قتاده ، مجاهد، سدی ، ابن جبیر، و حسن به دست می آید (سیوطی ، ١٤٠٤، ج٢، ص١٤٠) که ازدواج موقت در زمان رسول الله (ص ) با همین عنوان رایج بوده و مطابق روش قرآن ، که از سنت های رایج میان مردم با همان عناوین یاد می کند، به ازدواج موقت نیز با عنوان معهود «متعه » اشاره کرده است .
(طبری ، ١٤١٢، ج٥، ص٩) ٢-در تفسیر روایی دیگر اهل سنت ، یعنی الدرالمنثور، سیوطی به روایات منقول از ابن عباس و ابی بن کعب که در آن ها عبارت «الی اجل مسمی » قرائت شده است اشاره کرده و روایات قتاده و مجاهد در مورد این که این آیه در باب حلیت نکاح متعه نازل شده را بیان می کند ولی در ادامه روایات نسخ شدن این آیه توسط آیات دیگر و حرام شدن متعه از زمان فتح مکه توسط پیامبر (ص ) اکرم را نیز بیان می کند.