چکیده:
محور اصلی این نوشتار، واکاوی راهبرد شیعیان به رهبری امام کاظم علیه السلام (148- 183ق) بر اساس چارچوب نظاممند و انسجام منطقی شهید صدر و روش ترکیبی(متن - زمینه) است. امام علیه السلام در سختترین اوضاع سیاسی، با اتخاذ راهبرد ستیز و از طریق ایجاد پایگاه علمی- فرهنگی، پایگاه ارتباطاتی -تشکیلاتی، پایگاه اقتصادی - معیشتی و پایگاه سیاستگذاری تشیع، در مقابل دستگاه خلافت عباسی، جامعة شیعیان را حفظ کردند و در این زمینه از عناصر سیاسی تقیه، نفوذ تاکتیکی، پیامهای ارتباطی، انسجام و سازماندهی، استقامت، صبر و آموزش و پرورش نیروهای کارآمد بهره بردند و در نتیجه به راهبرد موفقیتآمیزی دست یافتند.
خلاصه ماشینی:
امام ٧ در سخت تـرین اوضـاع سیاسـی ، بـا اتخاذ راهبرد ستیز و از طریق ایجاد پایگاه علمی - فرهنگی ، پایگـاه ارتباطـاتی - تشکیلاتی ، پایگاه اقتصادی - معیشتی و پایگاه سیاست گذاری تـشیع ، در مقابـل دستگاه خلافت عباسی ، جامعة شیعیان را حفظ کردند و در این زمینه از عناصـر سیاسی تقیه ، نفوذ تاکتیکی ، پیامهای ارتباطی ، انسجام و سازماندهـی ، اسـتقامت ، صبر و آموزش و پرورش نیروهای کارآمد بهـره بردنـد و در نتیجـه بـه راهبـرد موفقیت آمیزی دست یافتند.
مقدمه در این پـژوهش ، بـرای شـناخت راهبردهـا، اندیـشه و مواضـع سیاسـی امـام در دوره عباسیان ، به دنبال این سؤال اصلی هستیم که امام چه راهبرد سیاسی موفقیت آمیزی را در فضای استبدادی ، سلطه و هژمونی عباسیان برای تشکیلات تشیع و نهـاد امامـت انتخـاب نمودند؟ عناصر این راهبرد چه بوده که باعـث شـد، امـام تـشکیلات تـشیع را در بـدترین اوضاع سیاسی حفظ کنند؟ بر این اساس ، فرضیه پژوهش این است کـه : نهـاد امامـت بـه رهبری امام کاظم ٧ در یک پروسه تدریجی (استراتژی ستیز) به عنوان " متن " از طریـق اقدام فرهنگی - اجتماعی (تقیه و استقامت ) از ساخت قدرت به عنوان " زمینه " نقد و آن را نفی کرده و در مقابل ، ساخت قـدرت در یـک عمـل سیاسـی - اجتمـاعی (حـذف تـشیع )، تشکیلات شیعه را به بازتولید واکنش جدید (حفظ تشیع )، سوق داده اند.