چکیده:
موقعیت ژئواکونومیک و میزان ذخائر و تولید نفت و گاز منطقه آسیای مرکزی در دو دهه گذشته باعث اهمیت روزافزون این منطقه در معادلات بین المللی شده است. به علاوه، وقوع حوادث 11 سپتامبر و همسایگی کشورهای آسیای مرکزی با کانون بحران های جهانی نظیر تروریسم، کشت و قاچاق مواد مخدر و بنیادگرائی، اهمیت ژئوپلتیکی این منطقه را دوچندان و زمینه حضور قدرت های بزرگ را در این منطقه فراهم آورده است. مناقشات روسیه و اوکراین در سال 2008 و 2014 و قطع شدن گاز کشورهای اروپایی، نیز مزید بر علت شده و اتحادیه اروپایی را ترغیب به جستجوی منابع جدید انرژی نمود و به سمت گسترش ارتباطات با کشورهای آسیای مرکزی سوق داد. دامنه این روابط به خصوص بعد از معاهده لیسبون که تلاشی بود برای انسجام و کارآمدی اتحادیه اروپایی در نظام بین الملل، گسترده تر و عمیق تر شد. این معاهده نتایج قابل ملاحظه ای در گسترش ارزشهای اروپایی و توسعه روابط خارجی اتحادیه اروپا با کشورهای در حال توسعه و به خصوص کشورهای نفت خیز آسیای مرکزی داشته است. مقاله حاضر به بررسی علل و زمینه ها و همچنین نقش متغیر انرژی در همکاری اتحادیه اروپا و کشورهای آسیای مرکزی در دو دهه گذشته می- پردازد.
خلاصه ماشینی:
امنيت انرژي و روابط اتحاديه ي اروپا و کشورهاي آسياي مرکزي علي صباغيان ١ - عباس سروستاني 2 1 تاريخ دريافت : ١٣٩٣/٤/١ تاريخ پذيرش : ١٣٩٣/٦/٢٤ چکيده موقعيت ژئواکونوميک و ميزان ذخائر و توليد نفت و گاز منطقـه ي آسـياي مرکـزي در دو دهه ي گذشته باعث اهميت روزافزون اين منطقه ي در معادلات بين المللـي شـده اسـت .
م به صورت بخشي و در قالب کمک هاي فني و مشاوره اي جامعـه اروپـا ٢ بـه کشـورهاي آسياي مرکزي در زمينه توليد انرژي و استخراج نفت و گاز شکل گرفت و بر اين اسـاس همکاري ميان اتحاديه اروپا و کشورهاي آسياي مرکزي به حوزه هاي انـرژي ، اقتصـادي ، سياسي ، امنيتي و محيط زيست ، تسري ٣ يافت .
تلاش اتحاديه ي اروپا براي کاهش آسـيب پذيري در زمينه وابستگي به انرژي روسيه و افزايش قدرت چانه زني در مقابل اين کشـور، موجب پررنگ شدن متغير انرژي و امنيت آن در روابـط اتحاديـه ي اروپـا و کشـورهاي آسياي مرکزي شده است .
پرسـش اصـلي مقالـه ايـن است که آسياي مرکزي چه جايگاهي در امنيت انرژي اتحاديه ي اروپا دارد؟ در پاسخ اين فرضيه مطرح مي شود که استفاده ي سياسي روسيه از ابزار انرژي به منظور فشار بر اتحاديه اروپا و هم چنين رشد روزافزون نيازهاي اتحاديه ي اروپا به واردات منابع انرژي ، شـرايط را براي افزايش همکاري هاي اتحاديه ي اروپا و کشـورهاي آسـياي مرکـزي فـراهم آورده ١.
(Eurostat, 2014) شروع و تکامل روابط انرژي اتحاديه اروپا و کشورهاي آسياي مرکزي موقعيت استراتژيک و ذخائر عظيم نفت و گاز منطقـه ي آسـياي مرکـزي ، همـواره توجـه قدرت هاي بزرگ را به اين منطقه جلب کرده است .