چکیده:
<p align="right" style="DIRECTION: rtl">نوشتار پیش رو با عنوان بررسی تطبیقی روایات یمانی از منظر فریقین، در صدد پژوهش و پاسخ این سوال است که یمانی در روایات چگونه تصویر شده و موارد مشترک و مفترقات روایات فریقین درخصوص یمانی کدام است؟ این مقال به شیوه کتابخانهای، اهم مباحث روایات را به صورت تطبیقی بررسی نموده و تصویر روشنی از یمانی را ارائه کرده و به این نتیجه رسیده است که روایات فریقین درخصوص یمانی در مواردی مانند نام یمانی، حتمیت قیام، هدایتگری پرچم یمانی، مکان قیام، اقدامات و فتوحات یمانی، قریب به هم بوده و تفاوت محتوایی چندانی ندارد، اما محتوای روایات فریقین در القاب یمانی، زمان قیام و فرجام شخص یمانی و حرکت او متفاوتاند.
خلاصه ماشینی:
نقل این تعداد حدیث در یک موضوع، عامل مهمی بـوده، انگیـزٔە تحقیـق برای پژوهشگران عرصۀ مهـدویت را فـراهم مـیکنـد، مخصوصـا کـه قیـام یمـانی، اص̂Oحگر و در مسیر حق است و بـیگمـان، جانـب داری از ایـن حرکـت ارزشـی و تقویت آن، زمانی امکانپذیر خواهد بود کـه ایـن شخصـیت و جزئیـات مربـوط بـه جنبش او شناسایی شود تا مانع تحقق انگیزههای مـدعیان دروغـین و فرصـت طلبـان برای جلب احساسات مذهبی مردم باشد، زیرا افراد متعددی در طول تاریخ ، خـود را یمانی معرفی کردهاند؛ ماننـد عبـدالرحمن ابـن اشـعث ،(مسـعودی، بـیتـا، ص٢٧١/ مقدســی، بــیتــا، ج٢، ص١٨٥/ بلخــی، ١٨٩٩م ، ج٢، ص١٨٧) یزیــد بــن مهلــب و عبدالرحمن بن محمد، عبدالرحیم بن عبـدالرحمان، احمـد حسـن یمـانی، بدرالـدین حوثی،(آیتی، ١٣٩٠ش ، ص٤٨) عبدالرحیم نامور به مهر ابن فرس،(صـفدی، ١٤٢٠ق ، ج١٨، ص٢٤٢) أبی المظفر عبـد الـرحمن بـن المنصـور بـن أبـی عـامر(همـان، ج٤، ص١٤٩/ قلقشندی، ١٩٨١م ، ص٣٨٦) و شمس الدین محمد بن أحمد الفریانی کـه در سال ٨٤٨ ادعا کرد؛ مهدی یا قحطانی موعود است (العکری، بیتا، ج٧، ص٢٦١)...
روایــت شــیخ طوســی،(١٤١١ق ، ص٤٤٧/ مفیــد، ١٤١٣ق ، ج٢، ص٣٧٥/ طبرســی، ١٤١٧ق ، ص٤٥٨/ راونــدی، ١٤٠٩ق ، ج٣، ص١١٦٣/ اربلــی، ١٣٨١ق ، ج٢، ص٤٦٠/ نیلی نجفـی، ١٤٢٦ق ، ص٤٨/ حـر عـاملی، ١٤٢٥ق ، ج٥، ص٣٥٦ و ٣٦٢/ مجلسـی، ١٤٠٣ق ، ج٥٢، ص٢١٠) مشهورتر از روایت نعمانی(١٣٩٧ق ، ص٢٥٥) بوده و بیشـتر منابع از او نقل کردهاند که خروج یمانی، سفیانی و خراسانی در یک سال و یک ماه و یک روز واقع میشود.