چکیده:
القاب خطاب بدان جهت که در زمرۀ عناصر لازم برای شروع یک گفتگو و در حقیقت شروع روابط اجتماعی شمرده میشوند، در کانون توجه جامعهشناسان قرار میگیرند. بررسی مقابلهای القاب خطاب در دو زبان متفاوت، از حیث امکان آشکار ساختن تفاوتهای فرهنگی بین دو جامعۀ زبانی از اهمیت ویژهای برخوردار است. تحقیق حاضر به منظور بررسی تفاوتها و شباهتهای القاب خطاب از نظر نقش و کاربرد آنها در دو زبان فارسی و انگلیسی صورت گرفته است و افزون بر این به بررسی عوامل تأثیرگذار بر انتخاب القاب خطاب در دو زبان یادشده نیز پرداخته خواهد شد. دادههای تحقیق بر اساس مشاهدۀ شش فیلم فارسی و شش فیلم انگلیسی جمعآوری شده است. منطق حاکم بر انتخاب این روش مطالعاتی از آنجا مایه میگیرد که دیالوگهای موجود در فیلمها شباهت زیادی به دیالوگهای زندگی روزمره داشته و در نتیجه نتایج بهتر و واقعیتری به دست میدهند. دادهها بر اساس تقسیمبندی القاب خطاب بروان (1988) به نه دسته تقسیم شدند که هر کدام از این دستهها به صورت جداگانه در این دو زبان مقایسه شدند. نتایج تحقیق نشان میدهد که نقش و کارکرد القاب در زبانهای مورد مطالعه دارای تفاوتهای بسیار و البته شباهتهایی با یکدیگر میباشند. این تحقیق همچنین نشان میدهد که سه عامل بافت زبانی، فرهنگ و روابط بین فردی که خود زیرمجموعۀ عامل فرهنگ است، بر انتخاب القاب خطاب در هر دو زبان تأثیر میگذارند اما این عوامل گاه ضریب تأثیرگذاری متفاوتی خواهند داشت. عامل مذهب به دلیل نقش پررنگی که مذهب در جامعۀ فارسیزبان ایفا میکند به عنوان یک عامل موثر در انتخاب القاب خطاب در زبان فارسی مشاهده میشود. اثر تفاوتهای موجود در عامل فرهنگ و روابط بین فردی بر انتخاب القاب خطاب در موقعیتهای زبانی مختلف، نشان میدهد در حالی که گویشوران زبان فارسی روابط دورتر و رسمیتری با یکدیگر دارند، صمیمیت و نزدیکی به درجات بیشتری در القاب خطاب گویشوران زبان انگلیسی وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
"Morford Braun Afful Daher Fasefold Keshavarz در حوزة پیشینة تحقیقاتی این موضوع، همچنین میتوان به تحقیقات ژو 1 (1988) اشاره داشت که به بررسی مقابلهای القاب خطاب در زبانهای چینی و انگلیسی پرداخته و نتیجة تحقیقات وی تفاوتهای چشمگیری را در این دو زبان به دلیل تفاوتهای فرهنگی و پیشینة اجتماعی متفاوتشان نشان داده است.
استفادة بینشان از القاب خویشاوندی معین عمو/ دایی/ خاله: در بعضی موارد سخنگویان فارسی زبان مخاطب خویش را با القاب خویشاوندی معینی که ذکر شد خطاب میکنند که ممکن است آن شخص در واقعیت چنین نسبت خویشاوندی با خطابکننده نداشته باشدو این مورد هم در انگلیسی یافت نشد.
نمونۀ این مورد در زبان فارسی استفاده از لقب خطاب "ببین آقای محترم" است که ظاهرا متعلق به گروه القاب احترام آمیز در موقعیت کاملا متفاوت به معنای اعتراض و کنایه به کار میرود.
مثال دیگری که در مورد زبان انگلیسی و در زمینه روابط بین فردی میتوان ذکر کرد استفادة رایج از لقب خطاب hey می باشد که در مجموعة القاب رایج تلقی می شود و در روابط صمیمی و نزدیک، با بسامد تقریبا زیاد استفاده میشود و در اکثر مواقع نیز مفهوم منفی و یا غیر محترمانهای را نشان نمیدهد، در حالی که معادل آن در زبان فارسی که تقریبا شبیه به این لقب میباشد مفهومی کاملا منفی و غیرمودبانه را به مخاطب منتقل میکند.
مورد دیگری که در تأیید تفاوت های فرهنگی بین این دو زبان می توان ذکر کرد استفادة رایج از القاب احترام آ میز مانند آ قا و خانم قبل ار چند مورد از القاب خطاب دیگر مانند اسامی شخصی، القاب شغلی می باشد که نمونههای معادل آن به ندرت در زبان انگلیسی یافت شد."