چکیده:
دما به عنوان یکی از عوامل مهم و تعیین کننده عناصر اقلیمی، شاخص مناسبی برای ردیابی تغییرات اقلیم به شمار میآید، به طوری که کوچکترین تغییر در دمای یک مکان، تاثیرات کاملا محسوس و مهمی در اکوسیستم ها به دنبال خواهد داشت. از اینرو در این پژوهش از روشهای آماری همچون آزمونهای آشکارسازی روند با استفاده از روشهای پارامتریک و ناپارامتریک و از روشهای نسبی برآورد روند بر روی مشاهدات جهت شناسایی رفتار دمایی شهر یزد و همچنین از تحلیل طیفی برای برآورد چرخههای نهان در دمای سالانه یزد استفاده شده است در این پژوهش از دادههای سالانه دمای ایستگاه سینوپتیک یزد طی دوره آماری 2010 – 1962 استفاده شده که جهت رسیدن به اهداف پژوهش از مدل ARIMA بهره یافته است که بعد از آزمون الگوهای مختلف، الگو(0,1,2 )ARIMA الگوی برازندهتری برای دمای سالانه تعیین گردید. بر همین اساس برای 10 سال آینده با بازه اطمینان 95%، پیش بینی دما صورت گرفته است. نتایج آزمون گردشها با 5/0% خطا نشان میدهد که مشاهدات سالانه دما تصادفی نیستند و تغییرات سالانه دمای یزد دارای روند معنیدار و افزایشی است، همچنین در سطح اطمینان 95% به جز همساز اول، همساز 22 همساز معنا دار دیگری در سری زمانی دما میباشد به عبارتی این ویژگی، گواه دیگری بر وجود روند در مشاهدات است.دما به عنوان یکی از عوامل مهم و تعیین کننده عناصـر اقلیمـی، شـاخص مناسـبی بـرای ردیـابی تغییرات اقلیم به شمار میآید، به طوری که کوچک ترین تغییر در دمـای یـک مکـان، تـاثیرات کـاملا محسوس و مهمی در اکوسیستم ها به دنبال خواهد داشـت . از ایـن رو در ایـن پـژوهش از روشهـای آماری هم چون آزمونهای آشکارسازی روند با اسـتفاده از روشهـای پارامتریـک و ناپارامتریـک و از روشهای نسبی برآورد روند بر روی مشاهدات جهت شناسایی رفتار دمایی شـهر یـزد و همچنـین از تحلیل طیفی برای برآورد چرخه های نهان در دمای سالانه یزد استفاده شده اسـت در ایـن پـژوهش از دادههای سالانه دمای ایستگاه سینوپتیک یزد طی دوره آماری ٢٠١٠ – ١٩٦٢ استفاده شـده کـه جهـت رسیدن به اهداف پژوهش از مدل ARIMA بهره یافتـه اسـت کـه بعـد از آزمـون الگوهـای مختلـف ، الگو ARIMA( ٠,١,٢) الگوی برازندهتری برای دمای سالانه تعیین گردید. بر همین اساس برای ١٠ سال آینده با بازه اطمینان ٩٥%، پیش بینی دما صورت گرفته است . نتایج آزمون گردشها با ٠.٥% خطا نشان میدهد که مشاهدات سالانه دما تصادفی نیستند و تغییرات سالانه دمای یـزد دارای رونـد معنـیدار و افزایشی است ، همچنین در سطح اطمینان ٩٥% به جز همساز اول، همساز ٢٢ همساز معنا دار دیگـری در سری زمانی دما میباشد به عبارتی این ویژگی، گواه دیگری بر وجود روند در مشاهدات است .
خلاصه ماشینی:
"اصـولا وجود روند در سریهای زمانی هیدرومتئورولوژیکی ممکـن اسـت ناشـی از تغییـرات تدریجی طبیعی و تغییر اقلیم یا اثر فعالیت های انسانی باشد (بروک و کارت 1 ،١٩٥٣) که Brooks and Carrthers باعث شده در این رابطه تحقیقات زیادی صـورت گیـرد کـه از جملـه ایـن تحقیقـات میتوان به مطالعات کانه و تگزایرا (١٩٩١) که با استفاده از روش تحلیل طیفی بر روی سری زمانی بارش سالانه در ماساچوسـت ، نشـان دادنـد کـه چرخـه هـای ١٧.
مومـانی 5 (٢٠٠٩) دادههـای بـارش ماهانـه ایستگاه فرودگاه عمان را طی ١٩٩٩ – ١٩٢٢ با استفاده از مدل ARIMA مورد بررسـی Mendola Tosic and nkasevic Mishra and Desai Hartman Momani قرار داده است که از نتایج دو مدل (٠، ١،١) و(٠، ٠، ١) ARIMA، مدل توسعه یافته ای ارائه کرده و بر اساس آن بارش ماهانه را برای ١٠ سال پیش بینی نموده است .
آزمون معناداری طیف در سطح ٩٥ و ٥ درصد اطمینان به شـرح زیر انجام میشود: (14) ٥- در نهایت با استفاده از مدل ARIMA دمای سالانه ایستگاه هواشناسی یزد تـا سـال ٢٠٢٠ میلادی پیش بینی شده است .
بنابراین بعد از آزمون الگوهای مختلـف ، الگـوی ARIMA (٠,١,١) کـه پارامترهـای آن معنادار، نرمال و مستقل بودند، باقیماندههای آن به اثبات رسید و چون مقدار آکائیک آن کمتر از سایر الگوها بود، به عنوان بهترین مدل برای آیندهنگری دمای یزد شناخته شد و با استفاده از این مدل پیش بینی دما برای ١٠ سال آینده صورت گرفت که نشان دهنـده روند افزایشی در دمای سالانه یزد است ."