چکیده:
خشکی کره زمین میان بیش از دویست واحد سیاسی - فضایی ناهمگون از منظر جمعیت و سرزمین تقسیم شده است . تنوع سرزمینی در قالب مفهوم ناحیه در شکل گیری پدیده های فضایی و جهت دهی بـه مطالبـات سـاکنان نقش بنیادی داشته و نمودهای عینی ایـن تنـوع مباحـث مناسـات فضـایی ، علـت وجـودی ، همبسـتگی ملـی و پیوستگی سرزمینی واحدهای سیاسی - فضایی را متأثر کرده است . بر این اساس ، ناهمگونی سرزمینی و فرهنگی بخشی از سرشت دولت – ملت هاست که به فراخور شدت این ناهمگونی ها، حکومت ها کمابیش درگیر نیروهای واگرا هستند. پژوهش حاضر که سرشتی بنیادی دارد با بهره گیری از داده های کتابخانه ای و رویکرد تبیینی مفهوم جغرافیایی ناحیه و گونه های ناحیه گرایی را برای تبیین تنوع فرهنگی - سرزمینی نظام های سیاسی یکپارچه مورد بررسی قرار داده است . یافته های تحقیق گویای آن است که گونه های مختلف ناحیه گرایی گـاه حکومـت و گـاه کشور را به چالش می کشانند. در این میان ، ناحیه گرایی اقتصادی و فرهنگی که ناظر بر ناخرسندی ساکنان نسبت وضعیت موجود است ، منتقد مشروعیت حکومـت اسـت و خواسـتار اصـلاح رویکردهـای حـاکمیتی اسـت و ناحیه گرایی سیاسی ، چالش انگیزترین گونه ناحیه گرایی است که طی آن همبستگی ملی و یکپارچگی سرزمینی به چالش کشیده می شود.
خلاصه ماشینی:
"برای نمونه جدایی سرزمین پاکستان در سال ١٩٧١ به دو بخش خاوری و باختری (بنگلادش و پاکستان ) در ناپیوستگی با دولت مادر بود هر چند برخی از جغرافی دانان سیاسی همچون هارم دی بلیج این رهیافت را فراگیر نمی دانند ( ,DeBlij ٨٦ :١٩٧٣) اما به نظر می رسد عوامل کالبدی (فیزیکی ) بر اساس درجه اهمیت مرکزگریزی تنوع گسترده ای داشته باشن نمونه دیگر ایالات متحده است که توانسته ٤٩ ایالت را با هم پیوسته نگاه دارد و این در حالی است که دو ایالت آلاسکا و هاوایی به دور از پیوند سرزمینی در ناپیوستگی با بدنه دولت قرار دارند مورد دیگر، وضعیت درون گانی برخی کشورهای آفریقایی است که ماندگاری شان به سبب مسائل وخیم ناشی از وابستگی تهدید می شود.
- ویژگی های سرزمین - اندازه و شکل نامناسب کشور - تفاوتهای قومی مذهبی نیروهای مرکز گریز - تنوع زبانی بی ثباتی کشور - ناحیه گرایی اجتماعی اقتصادی کارکردگرایی - اختلافات سیاسی هارتشورن اندیشه دولت = ناسیونالیسم نیروهای مرکز گرا علت وجودی و هویت ملی ثبات کشور مشخص که مورد پذیرش تمام شهروندان است شکل شماره علت وجودی کشور از دیدگاه هارتشورن ٢-٢ نمادنگاری ژان گاتمن نماد، ابزاری است که بتوان به آن به طور معنی دار چیز دیگری را شناساند.
ویژگی مطلوب نظام سیاسی یکپارچه برای همبستگی ملی ، زمانی آشکار می شود که کشور از نظر جمعیتی و فرهنگی تقریبا همگون باشد و فارغ از چندپارچگی سرزمین ، تنوع اقلیمی و طبیعی کمتری داشته باشد( & Hafeznia ٤٤ :٢٠٠٩ :Allahverdizadeh بدین ترتیب در این نوع نظام سیاسی ، دولت مرکزی به تصمیم گیری مطلق و تعیین شکل سازمان های محلی اکتفا نمی کند بلکه مأموران و صاحب منصبان و حکام محلی را تعیین می کند."